Bạn đang xem bài viết Giáo Án Ngữ Văn 10 Nâng Cao được cập nhật mới nhất trên website Bac.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Ngày 18-8-2008 Tiết 1-2 Đọc văn TổNG QUAN NềN VĂN HọC VIệT NAM QUA CáC THờI Kì LịCH Sử A – Mục tiêu bài học Giúp HS: – Nhận thức được những nét lớn của nền văn học Việt Nam về ba phương diện: các bộ phận, thành phần, các thời kì phát triển và một số nét đặc sắc truyền thống của văn học dân tộc. – Hình thành cơ sở để tìm hiểu và hệ thống hoá những tác phẩm sẽ học về văn học Việt Nam. B – Chuẩn bị: -Thầy: đọc SGK, đọc TLTK, soạn bài, nêu câu hỏi -Trò: đọc SGK, trả lời câu hỏi C – Tiến trình bài học 1 – ổn định tổ chức 2 – Kiểm tra bài cũ 3 – Bài mới TG Hoạt động của GV&HS Nội dung cần đạt ? VHVN gồm mấy bộ phận? HS trả lời. ? Em biết gì về VHDG? -Về thể loại -Về vai trò, vị trí HS trả lời Yêu cầu HS lấy VD. GV lấy VD: sự tác động của VHDG đến văn học viết: Truyền kì mạn lục, Truỵện Kiều ? Do ai sáng tác? Ra đời khi nào? Gồm mấy thành phần cụ thể? Đặc điểm của từng thành phần? HS trả lời. GV lí giải dấu mốc khi VH viết ra đời. HS kể tên một vài tác phẩm văn học chữ Hán, chữ Nôm đã học. GV giải thích về chữ Hán, chữ Nôm. GV giải thích về việc phân ki lịch sử chính trị xã hội và phân kì lịch sử văn học. ? VHVN từ thế kỉ X đến thế kỉ XX có thể chia làm mấy thời kì? HS trả lời. HS đọc bài, tóm tắt khái quát. GV:Các xu hướng văn học: – Văn học lãng mạn – Văn học hiện thực – Văn học cách mạng GV lấy VD: Mảnh trăng cuối rừng, Những ngôi sao xa xôi GV lấy VD: Thời xa vắng, thơ hiện đại 4.Củng cố 5.BTVN Tiết 2: 1-ổn định tổ chức 2-Kiểm tra bài cũ 3-Bài mới ? Điều này được thể hiện ở những khía cạnh nào? HS trả lời. HS phân tích VD Yêu cầu HS chứng minh: + phong phú về thể loại + truyền thống thơ ca + văn xuôi GV lấy VD: Truyện Kiều- vay mượn cốt truyện nhưng có nhiều sáng tạo. Thơ Mới – ảnh hưởng của thơ ca Pháp nhưng có nhiều nét riêng. HS lí giải HS lấy VD- phân tích I. Các bộ phận, thành phần của nền văn học VHVN gồm 2 bộ phận: + Văn học dân gian + Văn học viết 1.Văn học dân gian – Nằm trong tổng thể văn hoá dân gian (môi trừơng diễn xướng dân gian – đặc trưng) – Do người bình dân sáng tác và phổ biến theo lối truyền miệng. – Gồm nhiều thể loại: truyện cổ tích, thần thoại, truyền thuyết, tục ngữ, ca dao, – Có vị trí, vai trò quan trọng: + Gìn giữ, mài giũa và phát triển ngôn ngữ dân tộc, nuôi dưỡng tâm hồn. + Tính nhân dân, tính dân tộc sâu sắc. Những sáng tạo nghệ thuật độc đáo, tài hoa của VHDG có tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của văn học viết. 2. Văn học viết – Do tầng lớp trí thức sáng tạo nên, ra đời từ khoảng thế kỉ X. – Gồm 3 thành phần: +Văn học chữ Hán: – Ra đời từ buổi đầu của nền văn học viết. – Có thơ, văn, chủ yếu là mượn của Trung Quốc. – Vẫn đậm đà tính dân tộc. +Văn học chữ Nôm: – Ra đời muộn hơn (thế kỉ XIII). – Chủ yếu là tác phẩm thơ. – Thể hiện rõ ý thức dân tộc và sự sáng tạo độc đáo của cha ông. + Văn học chữ quốc ngữ: – Chủ yếu phát triển từ đầu thế kỉ XX cho đến nay. 3. Mối quan hệ giữa VHDG và văn học viết – Có tác động qua lại với nhau. II- Các thời kì phát triển của nền văn học VHVN từ thế kỉ X đến thế kỉ XX được chia làm 3 thời kì: – Từ đầu thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX – Từ đầu thế kỉ XX đến năm 1945 – Từ 1945 đến hết thế kỉ XX 1. Thời kì từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX – Phát triển dưới các triều đại phong kiến. – Gồm: VHDG VH viết: Văn học chữ Hán Văn học chữ Nôm – Phát triển gắn liền với quá trình dựng nước, giữ nước và những đổi thay về ý thức con người. – Chịu ảnh hưởng của tư tưởng Nho, Phật, Đạo và văn học cổ Trung Hoa. 2. Thời kì từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám 1945 – Văn học thời kì này khá phức tạp. + Chịu ảnh hưởng của văn hoá phương Tây (Pháp) + Chữ quốc ngữ + Nghề in + Báo chí Văn học bước vào thời kì hiện đại với nhiều cuộc cách tân về hình thức và nội dung 3.Thời kì từ Cách mạng tháng Tám 1945 đến hết thế kỉ XX – Dưới sự lãnh đạo của Đảng, văn học trở nên thống nhất về tư tưởng và hướng hẳn về phía nhân dân. – Văn học từ 1945-1975: Văn học của 30 năm chiến tranh. Nhiệm vụ chủ yếu: tuyên truyền chiến đấu, giáo dục chính trị, ca ngợi người anh hùng, hướng về Tổ quốc – Văn học từ sau 1975, đặc biệt là từ sau 1986đến hết thế kỉ XX: văn học phát triển mạnh mẽ trong điều kiện hoà bình và giao lưu quốc tế; mở rộng về đề tài và đổi mới về phương diện biểu hiện III. Một số nết đặc sắc truyền thống của văn học Việt Nam 1.VHVN đã thể hiện một cách sâu sắc tâm hồn của con người Việt Nam – Lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc. VD: Thánh Gióng- đứa trẻ cũng đánh giặc giữ nước. Bình Ngô đại cáo- tự hào trước truyền thống dân tộc – Lòng yêu nước luôn gắn liền với tình nhân ái. VD: Bình Ngô đại cáo- tha chết cho giặc, cấp lưong thực, phương tiện cho giặc – Gắn bó tha thiết với thiên nhiên. VD: Cảnh ngày hè- Nguyễn Trãi, Sông Đà- Nguyễn Tuân – Sống trong khó khăn vất vả nhưng người Việt Nam vẫn yêu đời, vui sống, luôn tin tưởng ở lẽ tất thắng của điều thiện, của chính nghĩa. VD: Mười cái trứng- còn da lông mọc, còn chồi nảy cây- niềm tin, sự lạc quan Hệ thống truyện cười – Người Việt Nam thích cái đẹp xinh xắn hơn là cái đẹp hoành tráng đồ sộ 2. VHVN có nhiều thể loại đặc sắc, có truyền thống thơ ca lâu đời, văn xuôi ra đời muộn nhưng phát triển rất mau lẹ. – Có nhiều thể loại đăc sắc: +Văn học dân gian: 12 thể loại chính +Văn học viết: ả VH chữ Hán: hịch, chiếu, biểu, phú ả VH chữ Nôm: thơ Nôm đường luật, truyện thơ, hát nói, ngâm khúc. ả VH chữ quốc ngữ: kịch, tiểu thuyết – Có truyền thống thơ ca lâu đời. + Ca dao, dân ca – thơ lục bát – điệu hát tâm hồn của người Việt Nam. +Tác phẩm ra đời sớm nhất của văn học viết là thơ: Quốc tộ – Pháp Thuận. – Văn xuôi ra đời muộn nhưng phát triển mau lẹ, đặc biệt là từ đầu thế kỉ XX. 3. VHVN luôn tiếp thu mọi luồng văn hoá Đông Tây kim cổ nhưng có chộn lọc và luôn giữ được bản sắc riêng. 4. VHVN là nền văn học có sức sống dẻo dai, mãnh liệt. Trải qua những bước thăng trầm của lịch sử, ngay cả khi bị đô hộ, VHVN vẫn tồn tại, phát triển (Văn học thế kỉ XVIII, từ đầu thế kỉ XX) * Bài tập nâng cao: – Lo gì việc ấy mà lo Kiến trong miệng chén lại bò đi đâu(kiến bò miệng chén) Bề ngoài thơn thớt nói cười Mà trong nham hiểm giết người không dao Cũng là phận cải duyên kim, Cũng là máu chảy ruột mềm chớ sao? 4. Củng cố – Các thành phần cơ bản của VHVN – Các giai đoạn phát triển – Những nét đặc sắc truyền thống của VHVN 5. BTVN – BT4 (tr.14), BTNC (tr.14) – Chuẩn bị bài tiếp theo: Văn bản. Ngày 20-8-2008 Tiết 3 Làm văn VĂN BảN A – Mục tiêu bài học Giúp HS: – Hiểu khát quát về văn bản và các đặc điểm của văn bản. – Vận dụng sự hiểu biết về văn bản vào việc đọc- hiểu văn bản và làm văn. B – Chuẩn bị -Thầy: đọc SGK, đọc TLTK, soạn bài, nêu câu hỏi -Trò: đọc SGK, trả lời câu hỏi C – Tiến trình bài học 1 – ổn định tổ chức 2 – Kiểm tra bài cũ: ? Hãy nêu những nét đặc sắc truyền thống của văn học Việt Nam? 3 – Bài mới TG Hoạt động của GV&HS Nội dung cần đạt ? Trong đời sống, khi giao tiếp, chúng ta thường sử dụng phương tiện nào? Phương tiện đó có được sử dụng tuỳ tiện hay có sự sắp xếp, tổ chức? HS trả lời ? Em thường gặp những loại văn bản nào? (đơn từ, bài báo, bài thơ, truyện ngắn) ?Để tạo được văn bản, người viết phải xác định những gì? HS trả lời. ? Văn bản viết, khắc, in có vai trò gì đối với sự phát triển của văn hoá dân tộc? Nhờ đâu mà ta biết được cuộc sống của người xưa cũng như suy nghĩ, cách ứng xử của họ? GV lấy VD: cách xưng hô trong giao tiếp hằng ngày. + Câu chuyện chàng Ngốc- nhắc lại lời vợ dặn một cách máy móc, không dựa vào vào câu hỏi và hoàn cảnh sử dụng. GV lấy VD khi các câu rời rạc, đoạn văn lỏng lẻo HS xem lại bài “Tổng quan nền văn học Việt Nam qua các thời kì lịch sử”. ? Văn bản giới thiệu cái gì? Văn bản có những ý chính nào? HS trả lời. HS tóm tắt văn bản thành dàn ý. I. Khái quát về văn bản – Trong giao tiếp, nói phải thành lời, viết phải thành bài. – Văn bản vừa là phương tiện, vừa là sản phẩm của hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. – Văn bản do nhiều câu kết hợp với nhau, có độ dài ngắn khác nhau. – Để tạo được văn bản, cần xác định: + Mục đích của văn bản + Đối tượng tiếp nhận + Nội dung thông tin + Thể thức cấu tạo, quy tắc ngôn ngữ – Văn bản viết có vai trò quan trọng. II. Đặc điểm của văn bản 1. Văn bản có tính thống nhất về đề tài, về tư tưởng, tình cảm và mục đích. – Văn bản phải nói, viết về một đề tài cụ thể. Các từ ngữ, câu văn, đoạn văn phảI tập trung làm rõ nội dung đó. – Khi tái hiện hiện thực, người viết muốn biểu hiện một tư tưởng, tình cảm nhất định. – Mục đích của văn bản là phải tác động đến người đọc, người nghe. 2. Văn bản có tính hoàn chỉnh về hình thức – Văn bản thường có bố cục ba phần, theo một thể thức được quy định chặt chẽ. Văn bản chỉ trọn vẹn khi đầy đủ các phần. – Các câu trong trong đoạn được sắp xếp theo một trình tự hợp lí. – Giữa các đoạn có sự liên kết chặt chẽ. – Dùng từ, sắp xếp từ ngữ 3. Văn bản có tác giả – Nói: tác giả là người nói – Viết: tác giả là người viết Vai trò của tác giả đối với văn bản viết là rất quan trọng. * Bài tập: Bài tập 4: – Văn bản giới thiệu tổng quan về văn học Việt Nam qua các thời kì lịch sử. – Các ý chính: + Các bộ phận, thành phần của VHVN + Các thời kì phát triển của VHVN. + Những nét đặc sắc truyền thống của VHVN. Củng cố – Văn bản vừa là phương tiện, vừa là sản phẩm của hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. – Văn bản có sự thống nhất về nội dung, hoàn chỉnh về hình thức. BTVN – BT4-5(tr.17) – Sưu tầm một số loại văn bản. Ngày 22-8-2008 Tiết 4 Làm văn Phân loại văn bản theo phương thức biểu đạt A – Mục tiêu bài học Giúp HS: – Hiểu đặc điểm cơ bản của các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt đã học ở THCS để nhận diện, phân tích và tạo lập được các kiểu văn bản này. – Thấy được sự đan xen, xâm nhập lẫn nhau giữa các phương thức biểu đạt trong một kiểu văn bản, đồng thời thấy được phương thức chủ đạo. – Có ý thức vận dụng các hiểu biết về kiểu văn bản, các phương thức biểu đạt vào đọc văn và làm văn một cách phù hợp. B – Chuẩn bị – Thầy: đọc SGK, đọc TLTK, soạn bài, nêu câu hỏi – Trò: đọc SGK, trả lời câu hỏi C – Tiến trình bài học 1 – ổn định tổ chức 2 – Kiểm tra bài cũ: ? Trình bày đặc điểm của văn bản? Lấy VD làm rõ các đặc điểm này. 3 – Bài mới TG Hoạt động của GV&HS Nội dung cần đạt ? ở THCS, em đã học và làm những kiểu văn bản nào? HS trả lời. GV hoàn chỉnh. ? Mỗi kiểu văn bản trên thường dùng phương thức biểu đạt nào là chính? Phương thức đó có đặc điểm gì? HS trả lời. HS đọc đoạn văn. ? Đoạn văn thuộc kiểu văn bản nào? ? Đoạn văn đã sử dụng những phương thức biểu đạt nào? ? Phương thức biểu đạt nào là chính? Vì sao? HS trả lời. ? Nếu không có những câu văn miêu tả khuôn mặt lão Hạc thì việc kể chuyện bán chó sẽ bị ảnh hưởng như thế nào? HS đưa ra ý kiến riêng. ? Đoạn văn thuộc kiểu văn bản nào? Giới thiệu về điều gì? Khi giới thiệu, tác giả đã sử dụng các phương thức biểu đạt nào? HS trả lời. GV khái quát. HS đọc hai văn … ng đông đảo trong xã hội, là hình thức nghệ thuật tập thể thể hiện ý thức cộng đồng của các tầng lớp nhân dân lao động. 2. VHDG Việt Nam là văn học của nhiều dân tộc – Việt Nam là một quốc gia nhiều dân tộc. Mỗi dân tộc đều có gia tài VHDG mang bản sắc riêng đóng góp vào kho tàng VHDG chung của cả nước. Vì thế VHDG Việt Nam là văn học của nhiều dân tộc. + Dân tộc Kinh: truyền thuyết, ca dao, truyện cổ tích + Dân tộc Mường: sử thi thần thoại + Các dân tộc Tây Nguyên: sử thi anh hùng 3. Một số giá trị cơ bản của VHDG Việt Nam – Giá trị nội dung: + Phong phú, phản ánh nhiều mặt cuộc sống, được coi là cuốn “SGK về cuộc sống” – cung cấp tri thức về tự nhiên, xã hội. – Giá trị giáo dục: + Góp phần quan trọng vào việc hình thành nhân cách con người Việt Nam. + Bảo tồn, phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc. – Giá trị nghệ thuật: + Chứa đựng một kho tàng các truyền thống nghệ thuật dân tộc: ngôn ngữ, hình thức thơ ca, phương pháp xây dung nhân vật, đề tài – VHDG luôn tồn tại, phát triển song song với văn học viết, là nguồn vô tận cho sự sáng tạo nghệ thuật. II. Một số đặc trưng cơ bản của VHDG Việt Nam 1. Tính truyền miệng và tính tập thể của VHDG a. Tính truyền miệng – Đây là đặc trưng nổi bật nhất tạo nên điểm khác biệt cơ bản giữa VHDG và văn học viết. – Truyền miệng là phương thức sáng tác và lưu truyền của VHDG. + Một người khởi xướng – tác phẩm hình thành – nhiều người nhớ, đọc lại, kể lại theo ý mình, có sự sửa chữa – tác phẩm trở thành tài sản của tập thể. – VHDG ra đời từ khi chưa có chữ viết, khi có chữ viết, văn học truyền miệng vẫn phát triển do: + Nhân dân không có điều kiện học hành. + VHDG thể hiện tư tưởng, tình cảm, nguyện vọng, tập quán sinh hoạt của nhân dân lao động Nhu cầu sáng tác, hưởng thụ văn học trực tiếp, gián tiếp giữa các thành viên trong cộng đồng, tạo nên hình thức diễn xướng dân gian. b. Tính tập thể – Đây là hệ quả tất của việc VHDG sáng tác, lưu truyền bằng phương thức truyền miệng. + Tập thể là người sáng tạo ra tác phẩm VHDG (Quá trình sáng tác từ cá nhân đến tập thể). + VHDG là tài sản của tập thể. – Đặc điểm: + Về phương diện hình thức tồn tại: Tác phẩm VHDG có nhiều dị bản. Dị bản mang dấu ấn địa phương, thời gian và đặc điểm văn hoá của cộng đồng lưu truyền tác phẩm. VD: (1) + Thóc bồ thương kẻ ăn đong Có chồng thương kẻ nằm không một mình. + Dốc bồ thương kẻ ăn đong Goá chồng thương kẻ nằm không một mình. (2) + Gió đưa gió đẩy, về rẫy ăn còng Về kinh ăn cá, về đồng ăn cua. + Gió đưa gió đẩy, về rẫy ăn còng Về sông ăn cá, về đồng ăn cua. + Về phương diện nội dung: VHDG quan tâm đến những gì là chung cho cả một cộng đồng người; cái tôi cá nhân dễ bị xoá nhoà. VD: Sử thi – người anh hùng của cả cộng đồng. VHDG có nhiều yếu tố được lặp đi lặp lại nhiều lần trong các tác phẩm cùng thể loại: môtip nhân vật; cốt truyện; hình ảnh; công thức ngôn từ Đây là truyền thống nghệ thuật – nét đặc biệt ở VHDG. 2. Về ngôn ngữ và nghệ thuật của VHDG a. Ngôn ngữ – VH viết dùng ngôn ngữ viết; VHDG dùng nói (lời hát, lời kể, lời nói). Ngôn ngữ của VHDG giản dị, có nhiều đặc điểm của ngôn ngữ nói. b. Nghệ thuật – Sử dụng yếu tố hoang đường, kì ảo; xuất phát từ cách nhận thức và phản ánh hiện thực. + Cách nhận thức cuộc sống: thần thánh hoá các sự vật, hiện tượng như tục thờ thần núi, thần sông Vì thế có truyện kể về hiện tượng người hoá thành vật, vật hoá thành người, vật biết nói, có phép thuật Từ đó lí giải các hiện tượng trong đời sống xã hội. + Phản ánh hiện thực: mô tả lại hiện thực, phản ánh sự kiện chỉ có trong trí tưởng tượng. Đó là yếu tố thần kì trong VHDG. III. Những thể loại chính của VHDG Việt Nam 1. Thần thoại VD: Thần Trụ Trời 2. Sử thi VD: Đăm Săn, Xinh Nhã, Đẻ đất đẻ nước 3. Truyền thuyết VD: Truyện An Dương Vương và Mị Châu- Trọng Thuỷ 4. Truyện cổ tích VD: Tấm Cám, Chử Đồng Tử 5. Truyện cười dân gian VD: Lợn cưới áo mới 6. Truyện ngụ ngôn VD: Thầy bói xem voi 7. Tục ngữ VD: Tốt gỗ hơn tốt nước sơn 8. Câu đối VD: Bằng chiếc lá đa Đi xa về gần (Là cái gì?) 9. Ca dao, dân ca Lưu ý: Dân ca = lời ca dao + giai điệu 10. Vè 11. Truyện thơ: Tự sự + trữ tình VD: Tiễn dặn người yêu (dân tộc Thái) 12. Các thể loại sân khấu dân gian Gồm: chèo, tuồng đồ, một số trò diễn VD: Quan Âm Thị Kính, Kim Nham 4. Củng cố – VHDG là bộ phận không thể thiếu trong tổng thể nền văn học dân tộc. 5. BTVN – Bài tập nâng cao (tr.27) – Chuẩn bị bài tiếp theo: Sưu tầm một số thể loại văn bản. Ngày 28-8-2008 Phân loại văn bản Tiết 7 theo phong cách chức năng ngôn ngữ Làm văn A- Mục tiêu bài học Giúp HS: – Nắm được cách phân loại văn bản theo phong cách chức năng ngôn ngữ. – Vận dụng sự hiểu biết đó vào việc đọc hiểu văn bản và làm văn. B- Chuẩn bị – Thầy: đọc SGK, đọc TLTK, soạn bài, nêu câu hỏi – Trò: đọc SGK, trả lời câu hỏi C- Tiến trình bài học 1- ổn định tổ chức” Lớp 10C2: 2- Kiểm tra bài cũ: ? VHDG có những đặc trưng cơ bản nào? Phân tích một đặc trưng. 3- Bài mới TG Hoạt động của GV&HS Nội dung cần đạt ? Chỉ ra một vài tiêu chí để phân loại văn bản. HS trả lời. ? Chức năng quan trọng nhất của ngôn ngữ là gì? HS trả lời. HS trả lời. ? Dựa vào chức năng ngôn ngữ, văn bản được phân chia như thế nào? HS trả lời. Hướng dẫn HS kẻ bảng kết hợp với bài tập 1. Loại văn bản- Lĩnh vực dùng- VD Dựa trên một số văn bản hành chính HS đã sưu tập, GV hướng dẫn HS nhận xét về cấu tạo của chúng. ? Hai văn bản đó thuộc loại văn bản nào? HS trả lời. ? Nhận xét gì về thể thức cấu tạo của 2 văn bản trên? HS trả lời. 1. Tìm hiểu chung – Một vài tiêu chí để phân loại văn bản: + Theo phương thức biểu đạt. + Theo thể thức cấu tạo. + Theo độ phức tạp về hình thức và nội dung. + Theo phong cách chức năng ngôn ngữ – Chức năng quan trọng nhất của ngôn ngữ là chức năng làm công cụ giao tiếp. Thích ứng với mỗi lĩnh vực và mục đích giao tiếp cụ thể, ngôn ngữ tồn tại theo một kiểu diễn đạt nhất định. Đó chính là phong cách chức năng ngôn ngữ. – Phân chia văn bản theo phong cách chức năng ngôn ngữ: + Văn bản sinh hoạt: dùng trong sinh hoạt hằng ngày giữa các cá nhân với nhau. VD: nhật kí, thư từNhật kí Đặng Thuỳ Trâm. + Văn bản hành chính: dùng trong giao tiếp hành chính giữa các cơ quan hành chính nhà nước với nhân dân hoặc giữa các cơ quan nhà nước với nhau. VD: Đơn xin nghỉ học, Đơn xin học nghề + Văn bản khoa học: dùng trong các lĩnh vực khoa học. VD: Bài “Khái quát VHDG Việt Nam” (SGK) + Văn bản báo chí: dùng trên báo đài. + Văn bản chính luận: dùng khi cần bày tỏ chính kiến, quan điểm, xem xét, đánh giá đối với các vấn đề được đặt ra cho đời sống xã hộiVD: Tuyên ngôn độc lập + Văn bản nghệ thuật: dùng trong những thể loại sáng tác: thơ, kịch, văn xuôi VD: “Đồng chí”, “Lặng lẽ Sa pa” 2. Luyện tập Bài 2: – Đặc điểm chung về cấu tạo của văn bản hành chính: + Quốc hiệu: Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. + Tiêu ngữ: Độc lập – Tự do – Hạnh phúc + Địa điểm, thời gian viết. + Chữ kí, họ tên của người ra văn bản. Đây là cách viết các loại đơn, biên bản. Bài 4: Bài “Tổng quan nền văn học Việt Nam qua các thời kì lịch sử” và “Khái quát VHDG Việt Nam” thuộc loại văn bản khoa học. – Thể thức cấu tạo gồm các đề mục lớn, nhỏ tương ứng với nội dung trong từng mục. VD: “Khái quát VHDG Việt Nam”: I. VHDG trong tiến trình văn học dân tộc 1. VHDG là văn học của quần chúng lao động 2. VHDG Việt Nam là văn học của nhiều dân tộc 3. Một số giá trị cơ bản cua VHDG Việt Nam II. Một số đặc trưng cơ bản của VHDG Việt Nam 1. Tính truyền miệng và tính tập thể của VHDG 2. Về ngôn ngữ và nghệ thuật của VHDG III. Những thể loại chính của VHDG Việt Nam Đọc đề mục phần nào đã hình dung được các nội dung có trong mục, trong bài đó. Cách cấu tạo này khoa học, rõ ràng giúp HS dễ học, dễ nhớ. 4. Củng cố – Phân loại văn bản theo phong cách chức năng ngôn ngữ là cách phân loại văn bản quan trọng. 5. BTVN: – BT3, 4 (tr.29) – Chuẩn bị bài tiếp theo: Sưu tầm 6 đoạn văn để minh hoạ cho 6 kiểu văn bản – phương thức biểu đạt. Ngày 30-8-2008 Tiết 8 Làm văn Luyện tập về các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt A – Mục tiêu bài học Giúp HS: – Nắm vững và lí giải đựơc đặc điểm của các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt đã học. – Thấy được tác dụng của sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong một văn bản. B – Chuẩn bị – Thầy: đọc SGK, đọc TLTK, soạn bài, nêu câu hỏi – Trò: đọc SGK, trả lời câu hỏi C – Tiến trình bài học 1 – ổn định tổ chức: Lớp 10C2: 2 – Kiểm tra bài cũ: ? Bài tập 3 (tr.29). 3 – Bài mới TG Hoạt động của GV&HS Nội dung cần đạt Yêu cầu HS đọc văn bản đã chuẩn bị, xác định kiểu văn bản và phương thức biểu đạt chính trong văn bản đó. Chia lớp thành sáu nhóm, mỗi nhóm tìm hiểu một đoạn: + Kiểu văn bản. + Phương thức biểu đạt chính. Trình bày theo nhóm. Yêu cầu HS viết đoạn văn. HS đọc bài, GV nhận xét, sửa chữa. Bài 1: Các kiểu văn bản: văn bản thuyết minh văn bản lập luận văn bản miêu tả văn bản điều hành văn bản biểu cảm văn bản tự sự Bài 2: * Đoạn 1: – Văn bản thuyết minh. – Phương thức biểu đạt chính là thuyết minh- thuyết minh về hình dáng, chất liệu làm đàn, âm thanh của đàn, – Đoạn văn còn dùng phương thức miêu tả – miêu tả hình dáng cấu tạo của cây đàn. * Đoạn 2: – Kiểu văn bản: văn bản lập luận – Phương thức biểu đạt chính là lập luận. Lập luận để làm rõ luận điểm: âm nhạc gắn với con người từ khi lọt lòng mẹ cho tới khi từ biệt cuộc đời: + lúc chào đời + lớn lên – trưởng thành + hết cuộc đời. * Đoạn 3: – Kiểu văn bản: văn bản miêu tả – Phương thức biểu đạt chính là miêu tả: miêu tả cảnh ông tắm (ngồi vào cái chõng tre, tấm lưng đóng vảy). + Đoạn văn còn dùng phương thức biểu cảm (tôi hoang mang, ông cười), phương thức tự sự. * Đoạn 4: – Kiểu văn bản: văn bản điều hành. – Phương thức biểu đạt chính là đièu hành: trình bày nội dung theo từng đề mục rất rõ ràng, là kết quả thi đua về mọi mặt của một tập thể lớp học. * Đoạn 5: – Kiểu văn bản: văn bản biểu cảm – Phương thức biểu đạt chính là biểu cảm: đoạn thơ là nỗi nhớ quê hương của một đứa con xa quê: nhớ những hình ảnh thân thuộc của quê hương, nhớ cái mùi nồng mặn của quê hương. Nỗi nhớ da diết. * Đoạn 6: – Kiểu văn bản: văn bản tự sự – Phương thức biểu đạt chính là tự sự. Đoạn văn trình bày một chuỗi các chi tiết, sự việc: anh thanh niên giật mình nói to, chạy ra nhà sau; hoạ sĩ đứng dậy; cô gái đi đến chỗ bác già; anh thanh niên đưa chiếc khăn tay cặp giữa cuốn sách trả lại cho cô gái + Đoạn văn có lời đối thoại của các nhân vật. + Còn sử dụng phương thức miêu tả: cô kĩ sư nhếch mép, mặt đỏ ửng Bài 3: – Yêu cầu: viết đoạn văn phân tích vai trò và tác dụng của các yếu tố miêu tả trong việc thể hiện nội tâm nhân vật Thuý Kiều qua đoạn “Kiều ở lầu Ngưng Bích”. – – Kiểu văn bản: văn bản lập luận – Phương thức biểu đạt chính là lập luận, kết hợp với phương thức biểu cảm, thuyết minh. 4. Củng cố – Các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt. 5. BTVN – BT3 (tr.31) – Chuẩn bị bài tiếp theo.
Giáo Án Ngữ Văn 10 – Nâng Cao
Tiết 1+2: Đọc văn TỔNG QUAN CÁC NỀN VĂN HỌC VIỆT NAM QUA CÁC THỜI KÌ LỊCH SỬ A. MỤC TIÊU BÀI HỌC: – Thông qua cái nhìn sơ lược về nền văn học Việt Nam qua các thời kì lịch sử, giúp cho học sinh nắm được những kiến thức cần thiết cho việc tìm hiểu sự định hình và phát triển của nền văn học dân gian và viết Việt Nam. – Nắm được khái niệm cũng như thành tựu của hai bộ phận văn học dân gian và văn học viết. – Yêu cầu học sinh nắm vững bài học để phục vụ tốt cho những bài học sau. B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN: – SGK, SGV, tài liệu tham khảo. C. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH: D. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY: – Ổn định tổ chức lớp. – Giới thiệu bài mới: Việt Nam với hàng ngàn năm văn hiến là một nước có sự phát triển mạnh và thu được nhiều thành tựu ở mọi mặt, đặc biệt ở lĩnh vực văn hoá, mà nòng cốt là văn học giữ một vai trò quan trọng song hành với lịch sử phát triển của đất nước. Quá trình phát triển đó đã gặt hái được những tinh hoa gì, hôm nay tôi sẽ giới thiệu cho các em rõ hơn. BÀI GIẢNG: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT – HS đọc phần mở đầu Sgk – Em cho biết nội dung phần vừa đọc? – HS đọc phần I sgk – Nền văn học Việt Nam bao gồm những bộ phận nào? Hãy trình bày những nét lớn của VHDG? – Hãy trình bày khái quát những nội dung sgk đề cập? – HS có thể lấy ví dụ chứng minh. – Lịch sử văn học Việt Nam phát triển qua ba thời kì, hãy chứng minh bằng các tác phẩm đã học cho mỗi thời kì ấy? – Ở giai đoạn này, xét về phương diện lịch sử có sự kiện gì đáng chú ý? Nó có tác động đến nền văn học không? – HS đọc sgk. – Em hãy nêu khái quát những nét đặc sắc ấy? Tìm trong Truyện Kiều, Nguyễn Du đã sử dụng năm trường hợp thành ngữ hay tục ngữ một cách tài tình? A. Tìm hiểu chung – Nền văn học dân tộc có sức sống bền bỉ và mãnh liệt. – Nền văn học hình thành sớm, trải qua nhiều thử thách của lịch sử chống ngoại xâm. – Văn học phát triển không ngừng. – Nền văn học đa dân tộcphong phú, sáng tác của dân tộc Kinh tiêu biểu hơn cả. I. Các bộ phận, thành phần của nền văn học Việt Nam 1.Văn học dân gian: – Khái niệm: VHDG thuộc tổng thể văn hoá dân gian ra đời từ thời kì sơ khai và phát triển mạnh mẽ ở thời kì cận hiện đại bao gồm nhiều thể loại như: thần thoại, truyền thuyết, cổ tích, ca dao, dân ca thường do người bình dân sáng tác tập thể và truyền lại theo lối truyền miệng. Ở VN, nền văn học này có vị trí và vai trò quan trọng trong việc giữ gìn và phát triển ngôn ngữ dân tộc và chính nó đã có sự tác động to lớn tới sự hình thành và phát triển của văn học viết. – Đặc trưng: Tính truyền miệng, tập thể và thực hành. 2. Văn học viết: – Chủ yếu do đội ngũ tri thức sáng tạo trong khoảng thế kỉ X (ghi bằng chữ Hán, sau này là chữ Nôm), đóng vai trò chủ đạo và thể hiện được những nét chính của diện mạo nền văn học dân tộc. – Có hai thành phần văn học viết cùng tồn tại và phát triển song song với nhau là: + Văn học chữ Hán ra đời ngay từ khi có chữ viết (có văn học viết). Mặc dù được viết bằng chữ Hán nhưng nó là văn học của người Việt, vẫn đậm đà tính dân tộc (tuy vẫn chịu ảnh hưởng của văn học Trung Hoa) + Văn học chữ Nôm ra đời muộn hơn khi ý thức dân tộc và tinh thần nhân dân đã phát triển cao hơn ở tầng lớp tri thức. Nó trưởng thành nhanh chóng và gặt hái được nhiều thành công lớn. + Đến đầu thế kỉ XX, nền văn học VN chuyển dần sang sáng tác bằng Tiếng Việt và ghi lại bằng chữ cái La tinh (thường gọi là chữ Quốc ngữ). + Hệ thống thể loại: Từ TK X – TK XIX về văn học chữ Hán có văn xuôi (truyện, kí, tiểu thuyết chương hồi), thơ (cổ phong, Đường luật), văn biền ngẫu (phú, cáo, văn tế). Về văn học chữ Nôm có thơ (thơ Nôm Đường luật, truyện thơ, ngâm khúc, hát nói), văn biền ngẫu. 3. Hai bộ phận VHDG và VH viết luôn có sự tác động qua lại. II. Các thời kì phát triển của nền văn học 1. Thời kì từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX – Văn học gắn với đấu tranh dựng nước và giữ nước. – Chịu ảnh hưởng của hệ thống thi pháp trung đại, đặc biệt là từ văn học Trung Quốc. – Tác giả, tác phẩm: Nam quốc sơn hà – Lí Thường Kiệt, Bình Ngô đại cáo – Nguyễn Trãi, Hịch tướng sĩ – Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Du, Nguyễn Bỉnh Khiêm – Thơ văn chữ Nôm phát triển mạnh: Quốc âm thi tập – Nguyễn Trãi, Bạch Vân quốc ngữ thi – Nguyễn Bỉnh Khiêm, Truyền kì mạn lục – Nguyễn Dữ, Hồ Xuân Hương, Bà huyện Thanh Quan, Chinh phụ ngâm – Đặng Trần Côn, Truyện Kiều – Nguyễn Du, Lục Vân Tiên – Nguyễn Đình Chiểu 2. Thời kì từ đầu thế kỉ XX đến CMT8 năm 1945 – Thực dân Pháp khai thác thuộc địa ðsự thay đổi về cơ cấu kinh tế, xã hội, đời sống văn hoá. – Nhiều tầng lớp mới ra đời với nhu cầu mới về văn hoá, văn nghệ. – Aûnh hưởng tư tưởng phương Tây. – Nghề in, nghề xuất bản, báo chí, chữ quốc ngữ phổ biến. – Hoạt động sáng tác, phê bình chuyên nghiệp. ð Tạo điều kiện đưa nền văn học vào thời kì hiện đại. 3. Thời kì từ CMT8 năm 1945 đến hết thế kỉ XX ¬ Từ 1945 – 1975 – Dân tộc phải đương đầu với hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mĩ ðvăn học làm nhiệm vụ ïtuyên truyền chiến đấu, giáo dục chính trị, ca ngợi người anh hùng trên mặt trận. – Tác giả: Tố Hữu, Minh Huệ, Phạm Tiến Duật, Giang Nam, Nguyễn Trung Thành, Kim Lân ¬ Từ 1975 đến hết thế kỉ XX – Sau đại hội VI (1986) văn học mở rộng đề tài: chống tiêu cực và quan niệm về con người toàn diện (công dân, đời tư, xã hội, tự nhiên, tinh thần) – Văn học đổi mới về nội dung, nghệ thuật phản ánh quá trình đất nước đi lên con đường CNH, HĐH III. Một số nét đặc sắc truyền thống của văn học Việt Nam 1. Lòng yêu nước, tự hào dân tộc – Yêu quê hương – Gắn bó với phong tục cổ truyền – Nét đẹp tính cách – Tự hào về truyền thống dân tộc – Yêu nước gắn với lòng nhân ái – Yêu thiên nhiên 2. Người Việt Nam lạc quan, yêu đời, yêu cuộc sống. 3. Tình cảm thẩm mĩ: hướng về những cái đẹp nhỏ. nhắn, xinh xắn, giản dị nhưng tinh tế, tài hoa. 4. Sẵn sàng tiếp thu tinh hoa nhân loại (có chọn lọc). 5. Nền văn học Việt Nam có sức dẻo dai, bền bỉ mãnh liệt. 6. Thể loại: phong phú, đa dạng. B. Bài tập nâng cao – Biết bao bướm lả ong lơi (ong bướm lả lơi) – Mặt sao dày gió dạn sương (dạn dày gió sương) – Thân sao bướm chán ong chường bấy thân (ong bướm chán chường) E. DẶN DÒ – CỦNG CỐ – Nắm vững bài học cũng như các giai đoạn phát triển của văn học Việt Nam. – Tiết sau: Văn bản. ********************************************************************* Ngày 8/ 9/ 2007 Tiết 3: Làm văn VĂN BẢN A. MỤC TIÊU BÀI HỌC: – Nắm được khái niệm và đặc điểm của văn bản. – Nâng cao năng lực phân tích và tạo lập văn bản. B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN: – SGK, SGV tài liệu tham khảo. C. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH: D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: – Ổn định tổ chức lớp. – Kiểm tra bài cũ: Khi tham gia vào hoạt động giao tiếp cần phải chú ý đến những yếu tố nào? – Giới thiệu bài mới: Đọc một bài thơ, có người cho đó là tác phẩm, có người cho đó là văn bản. Cuộc trò chuyện giữa hai người hoặc một người đọc báo cáo trước tập thể cũng được gọi là văn bản Vậy, văn bản là gì và nó có đặc điểm gì, chúng ta sẽ đọc- hiểu qua tiết học này. BÀI GIẢNG: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT – HS đọc sgk – Thế nào là văn bản? – Muốn tạo ra văn bản người viết phải làm gì? – GV cho HS thêm một số ví dụ về văn bản trong đời sống: văn bản trên bia đá, hoành phi, câu đối, bài thơ, tập thơ – HS đọc sgk – Văn bản có đặc điểm gì? – Đặc điểm hoàn chỉnh về hình thức được biểu hiện như thế nào? – Hãy trình bày đặc điểm này? Tóm tắt văn bản Tổng quan nền văn học Việt Nam qua các thời kì lịch sử bằng dàn ý. – GV hướng dẫn và nhận xét I. Khái quát về văn bản – Trong giao tiếp bằng ngôn ngữ, nói phải thành lời, viết phải thành bài, lời nói và bài viết đó là văn bản. + Văn bản vừa là phương tiện, vừa là sản phẩm. + Do nhiều câu cấu tạo thành. + Độ dài ngắn khác nhau. – Muốn tạo văn bản cần xác định: + Mục đích tạo văn bản. + Đối tượng tiếp nhận văn bản. + Nội dung thông tin. + Nói và viết như thế nào. II. Đặc điểm của văn bản 1. Văn bản có tính thống nhất về đề tài, tư tưởng, tình cảm và mục đích – Văn bản nào cũng nói và viết về một đề tài cụ thể. Các từ ngữ, câu văn, đoạn văn phải bám sát đề tài văn bản từ đầu đến cuối, liên kết chặt chẽ với nhau để làm rõ nội dung, tình cảm, mục đích của người thực hiện văn bản. – Tư tưởng, tình cảm trong văn bản đã qui định cách chọn lựa từ ngữ, đặt câu làm cho văn bản có tính thống nhất. – Văn bản nào cũng có tính mục đích, tác động vào người nghe, người đọc để đạt được yêu cầu đã xác định trước. 2. Văn bản có tính hoàn chỉnh về hình thức – Văn bản có bố cục rõ ràng: mở bài, thân bài, kết bài. – Các câu được sắp xếp theo trình tự hợp lí. – Các đoạn văn được nối tiếp và hô ứng với nhau, có phương tiện liên kết phù hợp. – Đòi hỏi dùng từ chính xác, sắp xếp các từ ngữ có nhịp điệu 3. Văn bản có tác giả – Lá đơn, lời nói phải của một người cụ thể, bản báo cáo cũng phải có chức danh. – Tác phẩm văn chương phải có tên tác giả, mang đậm dấu ấn của tác giả. ¬ Luyện tập Đặt vấn đề Giải quyết vấn đề Kết thúc vấn đề E. DẶN DÒ- CỦNG CỐ – Nắm vững cách hiểu về văn bản, các đặc điểm, sự phân loại. – Tiếât sau: Đọc văn Chiến thắng Mtao Mxây (Trích Đăm Săn – Sử thi Tây Nguyên) ************************************* … h chất quan trọng hàng đầu trong sử dụng tiếng Việt là gì ? – HS trả lời – GV khái quát – Yêu cầu về mặt ngữ âm và chữ viết được đặt ra như thế nào ? – HS đọc sgk, trả lời – GV khái quát, diễn giảng, lấy thêm ví dụ * Luyện tập Bài tập 1 – sgk 184 – GV nhận xét Bài tập 2 – sgk 184 – GV nhận xét Bài tập 3 – sgk 184 – HS thực hành ở nhà * Sử dụng tiếng Việt phải có tính chính xác và tính nghệ thuật: – Tính chính xác: đúng qui tắc tiếng Việt, diễn đạt đúng nội dung cần thông tin, không gây hiểu lầm. – Tính nghệ thuật: vận dụng qui tắc của tiếng Việt linh hoạt, sáng tạo. I. Yêu cầu về mặt ngữ âm và chữ viết – Khi nói: phải phát âm theo ngữ âm chuẩn của tiếng Việt, không dùng từ địa phương. – Khi viết: + Viết đúng chính tả Ví dụ: trân châu (ngọc quí) chân trâu (chân con trâu) Nghỉ một lát rồi mới nói (nhấn mạnh hành động nghỉ) Nghĩ một lát rồi mới nói (nhấn mạnh về suy nghĩ trước khi nói) bàn bạc (trao đổi) bàng bạc (nhấn mạnh về màu sắc hoặc một cái gì đó thoáng qua) đường tắt (đi đường tắt) đường tắc (đường bị nghẽn lại) đau tay (đau ở chi trên) đau tai (đau ở bộ phận nghe) * Phân biệt: gi, d, r (giành giật, dành cho, rành rành) ch, tr (trong nhà, chong chóng) ng, ngh (ngào ngạt, nghe ngóng) x, s (xẻ gỗ, chia sẻ) c, q, k (ca, kê, qui) i, y (tai, tay) + Về nghệ thuật: khi phát âm phải tạo được sự hài hòa, uyển chuyển (tiết tấu, bằng trắc) II. Luyện tập Bài tập 1 – Chú ý âm tiết ở cuối câu: chói lọi (trắc) với ra ngoài (bằng); câu kế cận với câu trên kết thúc bằng hai từ sáng tác (trắc). à Sự kết hợp hài hòa bằng – trắc. Bài tập 2 – Hai đoạn trích giống nhau về tiết tấu, vần điệuà những ngày tháng khó khăn, vất vả triền miên. – Khác: + hiệp vần: ai (hoa, mai); iên (tiền, diên) Bài tập 3 E. CỦNG CỐ – DẶN DÒ – Nắm vững những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt (về mặt ngữ âm và chữ viết) ****************************************************************************** Tiết 136 Làm văn VIẾT VĂN BẢN QUẢNG CÁO A. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Giúp HS: – Hiểu yêu cầu về ngữ âm và chữ viết trong khi sử dụng tiếng Việt. – Biết vận dụng hiểu biết vào đọc – hiểu văn bản và làm văn. B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN: – SGK, SGV, tài liệu tham khảo. C. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH: D. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY – Ổn định tổ chức lớp. – Kiểm tra bài cũ: + Nêu khái quát quá trình phát triển của tiếng Việt ? – Giới thiệu bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT – GV chia tổ và phân công tình huống cho từng tổ – Các tổ khác lắng nghe và bổ sung, góp ý – GV tổng kết, cho điểm – Tổ 1 à tình huống 1 – Tổ 2 à tình huống 2 – Tổ 3 à tình huống 3 – Tổ 4 à tình huống 4 E. CỦNG CỐ – DẶN DÒ – Tiết sau: Tổng kết về phương pháp đọc – hiếu văn bản văn học. ****************************************************************************** Tiết 137+138 TỔNG KẾT VỀ PHƯƠNG PHÁP ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN VĂN HỌC A. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Giúp HS: – Củng cố những hiểu biết về phương pháp đọc – hiểu văn bản văn học. – Có ý thức vân dụng phương pháp đọc – hiểu để hình thành năng lực đọc văn bản văn học. B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN: – SGK, SGV, tài liệu tham khảo. C. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH: D. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY – Ổn định tổ chức lớp. – Kiểm tra bài cũ: + Nêu khái quát quá trình phát triển của tiếng Việt ? – Giới thiệu bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT Bài tập 1: Lập bảng xác định Tác phẩm Ngữ cảnh văn bản Ngữ cảnh tình huống Ngữ cảnh văn hóa Phú sông Bạch Đằng – Từ ngữ: + Khách miết + Đến sông Bạch Đằng + Bát ngát còn lưu + Chừ hổ mặt – Chia đoạn là thể hiện ngữ cảnh văn bản. – Hoàn cảnh sáng tác bài phú. Nhà Trần đang trên đường suy thoái. – Hồi tưởng của một tâm hồn nghệ sĩ có ý thức trách nhiệm với vận mệnh đất nước. Đại cáo bình Ngô – Từ ngữ: + Việc nhân nghĩa Việc xưa xem xét chứng cớ còn ghi, + Kiên quyết tiêu diệt kẻ thù (trận Bồ Đằng vỡ) + Từ ngữ liệt kê sự chiến thắng. – Chia đoạn làm rõ ngữ cảnh văn bản. – Sáng tác sau chiến thắng của ta, sự thất bại của giặc. – Tác giả thay mặt Lê Lợi viết. – Thù nhà, nợ nước đã trả xong. – Tâm hồn của nhà thơ, nhà văn, nhà quân sự, ngoại giao. – Người anh hùng. – Nhà thơ có mặt trong trận chiến. Trao duyên – Diễn biến ý thức nhân vật qua hai đoạn. – Tâm trạng rối bời: việc nhà tạm ổn, chuyện tình tan vỡ. – Tâm trạng đầy mâu thuẫn giữa tình yêu và hoàn cảnh. – Trong tình yêu , biết lo lắng cho người mình yêu. – Dùng lời lẽ để thực hiện mục đích. Nỗi thương mình – Biết bao khách – Khi tỉnh thân – Mặc là gì – Vui là chi ai – Chia 2 đoạn – Tâm trạng tan nát, đau đớn đến ê chề, mỏi mệt. – Tiếc thân, tiếc đời. – Thờ ơ với tất cả. – Vẻ đẹp của ý thức nhân phẩm. Chí khí anh hùng – Nửa thẳng dong. – Sao tình – Quyết dặm khơi – Tình vợ chồng nồng ấm, hạnh phúc. – Vẻ đẹp của người anh hùng. Bài tập 2 Tác phẩm Tư tưởng chính Chi tiết Cảnh ngày hè – Cảm xúc sôi nổi về sức sống của thiên nhiên. – Khát vọng mong mỏi cuộc sống no đủ. – Màu xanh của lá hòe. – Màu đỏ của hoa lựu. – Hương của hoa sen. – Lao xao ở một làng chài. – Tiếng ve kêu. – Dẽ có phương. Trao duyên Mâu thuẫn giữa ý thức nghĩa vụ (tự nguyện trao duyên) và ý thức về quyền sống, quyền hưởng hạnh phúc. – Biết mình không còn được yêu chàng Kim, nàng vẫn chăm lo hạnh phúc cho người mình yêu. – Chiếc vành của chung. – Xót người phận bạc. – Thấy hiu hiu chị về. – Dạ đài thác oan. – Phận bạc, hoa trôi lỡ làng. Thái sư Trần Thủ Độ Nhân cách cứng cỏi, kiên quyết, tế nhị giữ vững kỉ cương phép nước, không kéo bè kéo đảng. – Với người hặc tội. – Với người lính giữ thềm cấm. – Với vợ mình và người xin chức câu đương. – Với anh ruột. Bài tập 3 Các nhận định đều không chính xác. Cụ thể: – Bài Tỏ lòngà phải nói rõ và hiểu công danh là lập công lớn cho sự nghiệp đất nước. – Bài Đọc Tiểu Thanh kí chưa đầy đủ, bài thơ là sự đồng cảm , chia sẻ với người tài hoa bất hạnh. – Đoạn trích Nỗi thương mìnhà chủ yếu là nỗi xót xa đau đớn về thân phận. E. CỦNG CỐ – DẶN DÒ – Nắm vững phương pháp đọc – hiểu văn bản văn học. – Tiết sau: Tiếng Việt: Những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt (tiếp theo). ****************************************************************************** Tiết 139 Tiếng Việt NHỮNG YÊU CẦU VỀ SỬ DỤNG TIẾNG VIỆT (tiếp theo) A. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Giúp HS: – Nắm được yêu cầu về các mặt từ ngữ, ngữ pháp và phong cách chức năng trong khi sử dụng tiếng Việt. – Biết vận dụng những hiểu biết trên vào đọc – hiểu văn bản văn học. B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN: – SGK, SGV, tài liệu tham khảo. C. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH: D. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY – Ổn định tổ chức lớp. – Kiểm tra bài cũ: + Nêu cách sử dụng tiếng Việt ở phương diện ngữ âm và chữ viết ? – Giới thiệu bài mới: HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT – HS đọc sgk – Trình bày những yêu cầu về từ ngữ khi sử dụng tiếng Việt ? – HS trả lời – GV nhận xét, khái quát – HS đọc sgk – Cách sử dụng tiếng Việt đặt ra yêu cầu về ngữ pháp như thế nào ? – HS trả lời, phân tích ví dụ sgk – GV nhận xét – HS đọc sgk – Nêu yêu cầu về phong cách chức năng khi sử dụng tiếng Việt ? – HS trả lời – GV khái quát * Luyện tập – GV nhận xét, sửa chữa 2. Yêu cầu về từ ngữ – Sử dụng từ ngữ đúng nghĩa của nó. – Coi trọng tính nghệ thuật trong việc sử dụng từ ngữà trau dồi vốn hiểu biết về từ nhiều nghĩa, từ đồng nghĩa, từ đồng âm. * Ví dụ – sgk 201 3. Yêu cầu về mặt ngữ pháp Quy tắc về ngữ pháp vô cùng quan trọng. Đó là những quy định vai trò chức năng của các bộ phận, từ trong câu. Nắm được yêu cầu nàyà giúp ta nói, viết đúng ngữ pháp và diễn đạt chính xác. – Nhận xét ví dụ sgk 202, 203. 4. Yêu cầu về mặt phong cách chức năng ngôn ngữ – Văn bản nào cũng được tạo ra theo một phong cách chức năng ngôn ngữ nhất địnhà khi sử dụng tiếng Việt để tạo lập văn bản, cần nhận rõ những đặc điểm phân biệt phong cách chức năng ngôn ngữ này với phong cách chức năng ngôn ngữ khác. II. Luyện tập Bài tập 1 Mua, bán (a) mua, bán (b) – Mua: đổi tiền lấy vật (hàng hóa) – Bán: đổi vật lấy tiền Bài tập 2 – Ăn, đớp: đưa thức ăn qua miệng vào nuô sống cơ thể. – đớp có nghĩa há miệng ngoạm nhanh lấy. Bài tập 3 – Ba, hai, mộtà được dẫn làm ví dụ có sự rút gọn danh từ. Vì một bát cơm là cụm danh từ. E. CỦNG CỐ – DẶN DÒ – Nắm vững các yêu cầu khi sử dụng tiếng Việt. – Tiết sau: Làm văn: Trả bài viết số 8 (kiểm tra học kì II). ****************************************************************************** Tiết 140 Làm văn: Trả bài viết số 8 (kiểm tra học kì II).
Giáo Án Văn 10 Nâng Cao Tuần 31, Tiết 92+93
Về kiến thức, giúp HS hiểu được cấu trúc của một văn bản văn học; hiểu rõ quá trình chuyển từ một văn bản văn học đến tác phẩm văn học trong tâm trí người đọc.
Về kỹ năng, giúp HS biết cách đọc hiểu khám phá cái hay cái đẹp về hình thức và nội dung của văn bản văn học.
Về thái độ, qua việc phân tích, khám phá các tầng cấu trúc của một số văn bản văn học nhằm giúp học sinh hình thành ý thức chủ động, tích cực trong tư duy hình tượng, bồi dưỡng tinh thần tự học, tinh thần khám phá cái mới để các em yêu hơn các tác phẩm nghệ thuật ngôn từ.
B – Phương tiện thực hiện: – Sách giáo khoa, sách giáo viên, bản thiết kế, phiếu học tập.
C – Cách thức tiến hành: – GV tổ chức giờ dạy theo cách nêu vấn đề kết hợp với diễn dịch và quy nạp.
D. Tiến trình dạy học
1. Ổn định lớp
2. Giới thiệu bài mới.
I – Tiêu chí chủ yếu của văn bản học
1. VBVH là những văn bản đi sâu phản ánh hiện thực khách quan và khám phá thế giới tình cảm và tư tưởng, thoả mãn nhu cầu thẩm mĩ của con người.
VD: Đoạn trích: “Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ”
– Hiện thực: người chinh phụ sống lẻ loi đợi chờ chồng đi chinh chiến trở về.
– Tâm trạng người chinh phụ: cô đơn, buồn tủi, xót xa.
2. VBVH được xây dựng bằng ngôn từ nghệ thuật, có hình tượng, có tính thẩm mĩ cao.
VD: Bây giờ mận mới hỏi đào,
Vườn hồng đã có ai vào hay chưa?
Mận hỏi thì đào xin thưa,
Vườn hồng có lối nhưng chưa ai vào.
– Ngôn từ đời thường nhưng có vần, nhịp (tính nghệ thuật), không có ý nghĩa thực dụng mà gợi về tình yêu nam nữ (tính thẩm mĩ) nhờ hình tượng (mận, đào).
3. VBVH được xây dựng bằng phương thức riêng – nói cụ thể hơn là mỗi văn bản văn học đều thuộc về một thể loại nhất định và theo những quy ước, cách thức của thể loại đó.
VD: Thơ thì có vần, điệu, tiết tấu, niêm luật, khổ thơ, câu thơ, Truyện thì có cốt truyện, nhân vật, kết cấu.
II – Cấu trúc của một văn bản học
1. Tầng ngôn từ – từ ngữ âm đến ngữ nghĩa
a. Ngữ âm: nhịp điệu, âm thanh được gợi bởi ngôn từ nghệ thuật.
Ví dụ: (1) Tài cao phận thấp chí khí uất,
Giang hồ mê chơi quên quê hương. (Tản Đà)
(2) Em ơi Ba Lan mùa tuyết tan,
Đường bạch dương sương trắng nắng tràn.
Anh đi, nghe tiếng đàn xuân ấy,
Ca ngàn năm: Ba Lan, Ba Lan, (Tố Hữu)
(3) Giật mình mình lại thương mình xót xa. (Nguyễn Du)
b. Ngữ nghĩa: từ nghĩa tường minh đến nghĩa hàm ẩn, nghĩa đen đến nghĩa bóng.
Ví dụ 2: Từ ngôi sao nghĩa là “tỏa sáng”, chúng ta có ngôi sao điện ảnh, ngôi sao ca nhạc với hàm nghĩa khen ngợi, ngưỡng mộ.
File đính kèm:
VAN BAN VAN HOC(1).doc
Giáo Án Giảng Dạy Môn Vật Lý 10 (Nâng Cao)
· Hiểu rõ được mối quan hệ giữa các đại lượng gia tốc, lực, khối lượng thể hiện trong định luật II Niutơn.
· Biết vận dụng các kiến thức trong bài, kết hợp với những kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng và giải một số bài tập
· Biết vận dụng định luật II Niutơn và nguyên lý độc lập của tác dụng để giải các bài tập đơn giản.
II – CHUẨN BỊ
· Xem lại kiến thức: khái niệm về khối lượng (lớp 6) và khái niệm về lực trong bài trước.
BAØI 15 – ÑÒNH LUAÄT 2 NEWTON Ngaøy soaïn: 10/11 I – MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc Hieåu roõ ñöôïc moái quan heä giöõa caùc ñaïi löôïng gia toác, löïc, khoái löôïng theå hieän trong ñònh luaät II Niutôn. 2. Kyõ naêng Bieát vaän duïng caùc kieán thöùc trong baøi, keát hôïp vôùi nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc ñeå giaûi thích moät soá hieän töôïng vaø giaûi moät soá baøi taäp Bieát vaän duïng ñònh luaät II Niutôn vaø nguyeân lyù ñoäc laäp cuûa taùc duïng ñeå giaûi caùc baøi taäp ñôn giaûn. II – CHUAÅN BÒ 1. Giaùo vieân Giaùo aùn, giaûi tröôùc caùc baøi taäp trong sgk, chuaån bò theâm moät soá caâu hoûi vaø baøi taäp khaùc, tìm moät soá hieän töôïng trong ñôøi soáng lieân quan ñeán baøi hoïc Xem laïi kieán thöùc: khaùi nieäm veà khoái löôïng (lôùp 6) vaø khaùi nieäm veà löïc trong baøi tröôùc. 2. Hoïc sinh OÂn laïi khaùi nieäm khoái löôïng vaø khaùi nieäm löïc. Tham khaûo tröôùc baøi hoïc môùi III – TIEÁN TRÌNH LEÂN LÔÙP Hoaït ñoäng 1: OÅn ñònh lôùp, kieåm tra só soá & kieåm tra baøi cuõ Hoaït ñoäng cuûa hs Trôï giuùp cuûa gv Giöõ traät töï, chuaån bò taøi lieäu ñeå hoïc baøi Traû lôøi caâu hoûi cuûa giaùo vieân Nhaän xeùt caâu traû lôøi cuûa baïn Nhaéc hoïc sinh oån ñònh lôùp, chuaån bò taøi lieäu ñeå hoïc baøi Neâu caâu hoûi: Taïi sao khi ngoài trong xe hôi, maùy bay ta neân thaét daây an toaøn? Taïi sao moät vaän ñoäng vieân muoán ñaït thaønh tích cao veà moân nhaûy xa thì laïi phaûi luyeän taäp chaïy nhanh? Goïi hoïc sinh traû lôøi Nhaän xeùt, cho ñieåm Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu noäi dung ñl II Niutôn, caùc ñaëc tröng cuûa löïc, khoái löôïng vaø quaùn tính. Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh Söï trôï giuùp cuûa Giaùo vieân Quan saùt hình 15.1 SGK Traû lôøi caâu hoûi C1 Tìm moái lieân heä giöõa gia toác, löïc vaø khoái löôïng. Phaùt bieåu ñònh luaät II Niutôn, vieát coâng thöùc 15.1 Ñoïc SGK phaàn 2 Traû lôøi caâu hoûi veà caùc ñaëc tröng cuûa löïc. Ñoïc SGK muïc 3. Traû lôøi caâu hoûi veà möùc quaùn tính cuûa vaät. Traû lôøi caâu hoûi: Moái quan heä giöõa khoái löôïng vaø möùc quaùn tính. Yeâu caàu HS quan saùt hình 15.1 Neâu caâu hoûi C1:Döïa vaøo hình 15.1, nhaän xeùt xem gia toác cuûa moät vaät phuï thuoäc vaøo nhöõng yeáu toá naøo? Höôùng daãn HS, daãn daét ñeå HS laäp luaän vaø tìm ra moái quan heä giöõa löïc, gia toác vaø khoái löôïng. Nhaän xeùt caâu traû lôøi. Yeâu caàu HS phaùt bieåu ñònh luaät II Nitôn. Nhaän xeùt caâu traû lôøi cuûa HS. Yeâu caàu HS ñoïc SGK. Neâu caâu hoûi veà caùc ñaëc tröng cuûa löïc. Nhaän xeùt caâu traû lôøi. Yeâu caàu HS ñoïc SGK muïc 3. Neâu caâu hoûi veà möùc quaùn tính cuûa vaät. Nhaän xeùt caâu traû lôøi. Yeâu caàu HS laáy ví duï thöïc teá veà quan heä giöõa khoái löôïng vaø möùc quaùn tính. Nhaän xeùt caâu traû lôøi. Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu ñkcb cuûa moät chaát ñieåm. Moái quan heä giöõa troïng löôïng vaø khoái löôïng Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh Söï trôï giuùp cuûa Giaùo vieân Vaän duïng kieán thöùc, vieát bieåu thöùc ñònh luaät II Niutôn trong tröôøng hôïp gia toác baèng khoâng. Traû lôøi caâu hoûi veà ñieàu kieän caân baèng cuûa moät chaát ñieåm. Ghi keát quaû vaø xöû lí keát quaû Quan saùt böùc tranh vaø traû lôøi caâu hoûi veà ñieàu kieän caân baèng cuûa quaû boùng bay. Ñoïc SGK vaø traû lôøi caâu hoûi moái quan heä giöõa troïng löôïng vaø khoái löôïng. Yeâu caàu HS vieát bieåu thöùc ñònh luaät II Niutôn trong tröôøng hôïp gia toác baèng khoâng. Höôùng daãn gôïi yù HS ñöa ra ñieàu kieän caân baèng cuûa moät chaát ñieåm. Yeâu caàu HS quan saùt böùc tranh vaø neâu caâu hoûi. Nhaän xeùt caâu traû lôøi cuûa HS. Yeâu caàu HS ñoïc SGK vaø neâu caâu hoûi kieåm tra söï hieåu bieát cuûa HS veà moái quan heä giöõa troïng löôïng vaø khoái löôïng. Nhaän xeùt caâu traû lôøi cuûa HS. Hoaït ñoäng 4: Vaän duïng, cuûng coá. Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh Söï trôï giuùp cuûa Giaùo vieân Suy nghó vaø trình baøy caâu traû lôøi. Giaûi baøi taäp 4 SGK. Trình baøy lôøi giaûi. Ghi toùm taét caùc kieán thöùc cô baûn: Noäi dung ñònh luaät II Niutôn, ñieàu kieän caân baèng. Yeâu caàu HS traû lôøi caùc caâu hoûi 2 ñeán 5 SGK. Nhaän xeùt caâu traû lôøi cuûa HS. Neâu baøi taäp 4 SGK. Nhaän xeùt caâu traû lôøi cuûa HS. Ñaùnh giaù, nhaän xeùt keát quaû giôø daïy. Hoaït ñoäng 5: Höôùng daãn veà nhaø Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh Söï trôï giuùp cuûa Giaùo vieân Ghi caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Nhöõng söï chuaån bò cho baøi sau. Veà nhaø laøm caùc baøi taäp coøn laïi trong SGK vaø caùc baøi:2.7;2.8;2.10;2.12 saùch baøi taäp. Hoïc baøi vaø oân laïi khaùi nieäm vaø ñaëc tröng cuûa löïc. IV. Noäi dung chính Ñònh luaät 2: veùctô gia toác cuûa moät vaät luoân cuøng höôùng vôùi löïc taùc duïng leân vaät. Ñoä lôùn cuûa veùctô gia toác tæ leä thuaän vôùi ñoä lôùn cuûa veùctô löïc taùc duïng leân vaät vaø tæ leä nghòch vôùi khoái löôïng cuûa vaät Bieåu thöùc: ; Ñoä lôùn: Quaùn tính: laø tính chaát cuûa moïi vaät coù xu höôùng baûo toaøn vaän toác caû veà höôùng vaø ñoä lôùn Khoái löôïng: Laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho möùc quaùn tính cuûa vaät. Vaät coù khoái löôïng caøng lôùn thì möùc quaùn tính cuûa noù caøng lôùn
Để Học Tốt Ngữ Văn 10 (Chương Trình Nâng Cao)
TS. Phạm Minh Diệu (Chủ biên)- Thạc sĩ Lê Hồng Chính Để học tốt Ngữ văn 10 (Chương trình nâng cao) 2009 Lời nói đầu Cuốn sách Để học tốt Ngữ văn 10 được biên soạn nhằm phục vụ kịp thời việc dạy và học môn Ngữ văn theo chương trình nâng cao do Bộ Giáo dục và Đào tạo mới ban hành. Cấu trúc của sách được trình bày theo từng tuần, từng bài, và mỗi bài được gọi tên cụ thể là Đọc văn, Tiếng Việt và Làm văn như cách gọi mới trong sách Ngữ văn 10. Nhóm biên soạn đã bám sát chương trình và sách giáo khoa mới, dựa trên cơ sở đó để thiết kế hệ thống câu hỏi và bài tập không chỉ đối với phần luyện tập mà còn đối với phần tìm hiểu nội dung của mỗi bài học. Với mục đích muốn giúp các em có được những kiến thức, kĩ năng, phương pháp và hứng thú trong việc giải quyết các bài tập ngữ văn trong chương trình, chúng tôi không soạn thành các câu trả lời sẵn, mà chỉ đưa ra những gợi ý, xây dựng hệ thống dàn bài, qua đó hình thành phương pháp trả lời cho các em. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng không quên cung cấp cho các em những tri thức, vốn văn học và tiếng Việt cần thiết để giúp các em hoàn thành các bài tập và bài học. Khi sử dụng sách này, các em học sinh nên tìm lấy trong đó những gợi ý, định hướng và cả nội dung tri thức cần thiết, nhất là có thể học tập trong đó cách tổ chức các ý cho bài viết và câu trả lời của mình; tuyệt đối không lấy nó thay thế cho những suy nghĩ độc lập, hoặc quá lệ thuộc vào tài liệu để hạn chế khả năng tư duy sáng tạo của các em. Hi vọng cuốn sách sẽ là người bạn tốt, có thể cùng các em đi trên con đường học tập, tìm hiểu môn văn học và tiếng Việt. Thay mặt nhóm biên soạn TS. Phạm Minh Diệu Các chữ viết tắt GV: Giáo viên HS: Học sinh SGK: Sách giáo khoa VD: Ví dụ TK: Thế kỉ THCS: Trung học cơ sở TUẦN 1 Đọc văn: Tổng quan nền văn học Việt Nam qua các thời kì lịch sử a- Kiến thức cần nắm vững - Hiểu được thành phần cấu tạo, quá trình phát triển và những nét đặc sắc truyền thống của văn học dân tộc. - Nắm vững các vấn đề khái quát làm cơ sở để học tập, nghiên cứu những tri thức về văn học Việt Nam trong chương trình. B- Gợi ý trả lời câu hỏi Câu hỏi 1- Nội dung bài Tổng quan nền văn học Việt Nam qua các thời kì lịch sử gồm có mấy phần? Mỗi phần nêu lên những vấn đề gì của nền văn học? Gợi ý: Nội dung bài gồm 3 phần. Mỗi phần nêu lên một vấn đề cơ bản của lịch sử văn học. + Phần 1- Vấn đề các thành phần của nền văn học. + Phần 2- Vấn đề phân chia thời kì phát triển của nền văn học. + Phần 3- Vấn đề những nét đặc sắc truyền thống của văn học Việt Nam. Câu hỏi 2- Hãy cho biết văn học Việt Nam gồm những dòng văn học nào? Chúng có vị trí như thế nào trong quá trình phát triển của văn học dân tộc? Gợi ý: Nền văn học Việt Nam gồm 2 bộ phận chính: văn học dân gian và văn học viết. + Văn học dân gian gồm: truyện thần thoại, sử thi, truyền thuyết, cổ tích, truyện cười, truyện ngụ ngôn, truyện thơ dân gian, ca dao dân ca, tục ngữ, vè, câu đố, chèo... chủ yếu do tầng lớp bình dân sáng tác bằng con đường truyền miệng, lưu truyền từ đời này sang đời khác, xuất hiện trước khi có văn học viết và tồn tại song song với văn học viết. Văn học dân gian mang tính nhân dân, tính dân tộc sâu sắc; chúng là cơ sở và là nguồn nuôi dưỡng tâm hồn nhân dân và văn học viết. + Văn học viết giữ vai trò chủ đạo trong đời sống văn học dân tộc. Các thành phần của văn học viết gồm có: - Văn học viết bằng chữ Hán bắt đầu từ TK. X-XI, có vị trí đặc biệt quan trọng dưới thời phong kiến. - Văn học viết bằng chữ Nôm xuất hiện khoảng TK.XIII, phát triển mạnh mẽ từ TK. XV. Đỉnh cao là các tác phẩm: Quốc âm thi tập (Nguyễn Trãi), Truyện Kiều (Nguyễn Du), thơ Nôm của Hồ Xuân Hương, Bà huyện Thanh Quan ... - Văn học viết bằng chữ quốc ngữ xuất hiện và phát triển vào những năm 20 của TK trước. - Ngoài ra còn có một số tác phẩm viết bằng tiếng Pháp của Nguyễn ái Quốc (những năm 1920). Câu hỏi 3- Lịch sử văn học Việt Nam phát triển qua mấy thời kì? Dựa vào tác phẩm văn học đã học ở THCS, hãy chọn cho mỗi thời kì một số tác phẩm tiêu biểu: thời trung đại (tác phẩm chữ Hán, tác phẩm chữ Nôm); thời kỳ từ đầu TK XX- 1945; thời kì sau 1945 (tác phẩm thuộc giai đoạn 1945- 1975, tác phẩm thuộc giai đoạn sau 1975). TT Thời kỳ Tác phẩm ví dụ 1 Từ TK X đến hết TK XIX + Chữ Hán: Chiếu dời đô (Lý Công Uẩn), Nam quốc sơn hà (Lý Thường Kiệt), Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn), Bình Ngô đại cáo, Côn Sơn ca (Nguyễn Trãi), Hoàng Lê nhất thống chí (Ngô gia văn phái), Chuyện người con gái Nam Xương (Trích Truyền kỳ mạn lục của Nguyễn Dữ) ................................................... ............ ... ... ...... ...... ............... ............ ............... ............... .............. ... .. + Chữ Nôm: Truyện Kiều, Văn chiêu hồn (Nguyễn Du), Mời trầu, Bánh trôi nước (Hồ Xuân Hương), Qua đèo Ngang, Thăng Long thành hoài cổ, Chiều hôm nhớ nhà (Bà huyện Thanh Quan), Chinh phụ ngâm (Đoàn Thị Điểm- dịch), Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc (Nguyễn Đình Chiểu).... ........................ .......................................... ..................... ............ ................................................... 2 Từ đầu TK XX đến 1945 Bác đến chơi nhà (Nguyễn Khuyến), Sông Lấp (Tú Xương), Lão Hạc (Nam Cao), Từ ấy (Tố Hữu), Nhật ký trong tù (Hồ Chí Minh)... ............ ......... ... ...... ........................ ...... ........................ ...... ............ ....................................... ... 3 Từ 1945 đến nay (2000) + Từ 1945- 1975: Đồng chí (Chính Hữu), Việt Bắc, Lượm (Tố Hữu), Nguyên tiêu, Cảnh rừng Việt Bắc (Hồ Chí Minh), Đất nước đứng lên (Nguyên Ngọc), Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ (Nguyễn Khoa Điềm), Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật)... ..................................................................... + Từ 1975 đến nay: Viếng lăng Bác (Viễn Phương), Sang thu (Hữu Thỉnh)....................................... ......... ...... ......... .................................................... Câu hỏi 4- Phân tích một trong số các tác phẩm sau đây để chứng minh cho một nét đặc sắc truyền thống của văn học Việt Nam: Thánh Gióng, Thạch Sanh (Truyện dân gian), Đại cáo bình Ngô (Nguyễn Trãi), Truyện Kiều (Nguyễn Du), Cảnh khuya (Hồ Chí Minh), Cô Tô (Nguyễn Tuân). Gợi ý: Qua một tác phẩm, chứng minh lòng yêu nước, tinh thần nhân đạo hay vẻ đẹp tài hoa, sự tinh tế trong tác phẩm là một trong những đặc điểm đặc sắc của văn học Việt Nam. Cụ thể: Lòng yêu nước thể hiện tập trung trong các tác phẩm: Thánh Gióng, Đại cáo bình Ngô, Cảnh khuya...; Lòng nhân ái: Thạch Sanh, Truyện Kiều, Đại cáo...; Tài hoa, tinh tế: Truyện Kiều, Cô Tô... Sau đây là các ý chính cho một bài cụ thể (Truyện Kiều): + Giới thiệu Truyện Kiều của Nguyễn Du: Truyện Kiều là tác phẩm đặc sắc của Nguyễn Du viết bằng chữ Nôm, cũng là tác phẩm đỉnh cao của văn học Việt Nam thời phong kiến. + Giới thiệu vấn đề cần chứng minh: Truyện Kiều là một minh chứng cho chủ nghĩa nhân đạo truyền thống của văn học Việt Nam, đồng thời cũng thể hiện vẻ đẹp tinh tế trong tâm hồn con người Việt Nam. Nó là một trong những minh chứng hùng hồn nhất cho những nét đặc sắc truyền thống của văn học Việt Nam về lòng nhân ái và vẻ đẹp tinh tế, tài hoa trong tâm hồn người Việt. + Chứng minh: - ý 1- Truyện Kiều là một minh chứng cho lòng nhân ái trong văn học Việt Nam (Phân tích ngắn gọn nội dung Truyện Kiều: lời khóc thương cho số phận con người tài sắc bị vùi dập, đày đoạ trong xã hội cũ- Từ đó chứng minh cho chủ nghĩa nhân đạo truyền thống trong tác phẩm của Nguyễn Du). - ý 2- Truyện Kiều là một minh chứng cho vẻ đẹp tài hoa, tinh tế trong tâm hồn con người Việt Nam (Chứng minh qua tài sắc của nhân vật Kiều và sự tinh tế trong cách miêu tả của Nguyễn Du). Làm văn: Văn bản A- Kiến thức và kĩ năng cơ bản 1- Thế nào là văn bản? Các đặc điểm của văn bản? Văn bản là sản phẩm của hoạt động ngôn ngữ dùng trong giao tiếp, được diễn đạt bằng hình thức nói hoặc viết. Văn bản có các đặc điểm: + Có tính thống nhất về đề tài, tư tưởng, tình cảm và mục đích. + Có tính hoàn chỉnh về hình thức (hoàn chỉnh về bố cục, sắp xếp các chi tiết theo trình tự lô-gíc, có mối liên kết và sử dụng các phương tiện liên kết...). + Văn bản phải có tác giả. 2- Muốn tạo lập văn bản phải chú ý đến những vấn đề gì? Mỗi loại văn bản có những đặc trưng riêng về từ, ngữ, câu hoặc thể thức, cách thức, quy định, quy tắc... Do vậy, khi tạo lập văn bản cần nắm vững đặc trưng của loại văn bản đó. Ví dụ: khi viết đơn, phải nắm được cấu tạo của một lá đơn, viết biên bản phải nắm được quy cách của biên bản, và khi làm văn nghị luận phải biết quy trình của bài văn nghị luận...Bên cạnh đó phải nắm được đặc trưng ngôn ngữ của mỗi loại, như: văn bản nghệ thuật đòi hỏi dùng từ ngữ có hình ảnh, giàu cảm xúc; đơn từ, biên bản cần những ngôn từ có tính hành chính, công thức; văn bản nghị luận cần ngôn từ chính xác, chặt chẽ v.v... 3- Về kỹ năng, HS phải biết vận dụng những kiến thức vừa học để đọc - hiểu văn bản và làm văn. B- Gợi ý làm bài luyện tập Bài tập 1- Hãy trình bày những đặc điểm của văn bản. Gợi ý: (Xem mục A vừa trình bày). Chú ý nhấn mạnh: Đặc điểm 1- Văn bản có tính thống nhất về đề tài, tức không nên có tình trạng "ông nói gà, bà nói vịt"; thống nhất về tư tưởng, tình cảm, tức không nên có tình trạng biểu thị tình cảm lan man, tư tưởng không rõ rệt; thống nhất về mục đích, tức các chi tiết, các phần đều tập chung vào một chủ đích duy nhất. Đặc điểm 2- Văn bản có tính hoàn chỉnh về hình thức, bao gồm; + Hoàn chỉnh về bố cục, tức gồm mở bài, thân bài, kết bài (hoặc phần đầu, phần thân, phần kết..) đầy đủ và rõ ràng. + Có sự sắp xếp các chi tiết theo trình tự lô-gíc, hợp lý. + Các chi tiết có mối liên kết chặt chẽ và sử dụng các phương tiện liên kết... Đặc điểm 3- Văn bản phải có tác giả. Đặc điểm này rất cần thiết vì nó xác định vị trí, tư cách của người viết, cũng như quyết định phong cách, cá tính...(đối với văn bản nghệ thuật). Một số loại văn bản sau đây cũng không phải là không có tác giả: + Các tác phẩm văn học dân gian (tác giả là tập thể). + Các tác phẩm khuyết danh (tạm thời chưa xác định được tác giả). Bài tập 2- Từ những hiểu biết về văn bản, hãy chỉ ra các loại văn bản có trong đời sống mà anh chị biết. Gợi ý: Văn bản có trong đời sống gồm nhiều loại (suy nghĩ về thực tế các loại văn bản đã học, đã đọc). VD: + Các bài phóng sự (Văn bản báo chí). + Các sách truyện, các bài thơ... (Văn bản văn học). + Các đơn từ, biên bản, báo cáo (Văn bản hành chính). + Các công trình khoa học (Văn bản khoa học) v.v... Bài tập 3- Theo anh (chị), các văn bản viết, khắc, in có vai trò gì đối với văn hoá của dân tộc? Gợi ý: Các văn bản này có vai trò rất quan trọng đối với văn hoá của dân tộc vì chúng đã ghi lại những sự kiện, những hiện tượng văn hoá, lịch sử rất có giá trị, nhờ đó, ta mới có thể hiểu được nền văn hoá, lịch sử của dân tộc ta trong quá khứ. Bài tập 4- Đọc văn bản Tổng quan văn học Việt Nam qua các thời kì lịch sử. Chỉ ra nội dung của nó (Văn bản giới thiệu cái gì? Để làm được nhiệm vụ đó, nội dung của văn bản gồm mấy ý chính? Đó là những ý nào?) Lập dàn ý ghi lại các phần, mục, ý của văn bản đó. Gợi ý: + Nội dung của văn bản: Giới thiệu khái quát một số vấn đề của văn học Việt Nam trong các thời kì lịch sử, bao gồm 3 vấn đề chính: 1- Các thành phần của nền văn học; 2- Các thời kì phát triển của văn học Việt Nam; và 3- Những nét đặc sắc truyền thống của văn học Việt Nam. + Tham khảo dàn ý sau: Mở đầu. Nội dung chính: I- Các thành phần của nền văn học 1- Văn học dân gian 2- Văn học viết 3- Quan hệ giữa 2 dòng văn học. II- Các thời kì phát triển của nền văn học 1- Thời kì từ TK.X đến hết TK.XIX. 2- Thời kì từ đầu TKXX đến 1945. 3- Từ 1945 đến nay (2000) III- Những nét đặc sắc truyền thống của văn học Việt Nam. 1- Những biểu hiện của tâm hồn con người Việt Nam. 2- Sự phát triển về thể loại. 3- Quan hệ giao lưu quốc tế. 4- Sức sống của văn học dân tộc. Kết thúc. Bài tập 5- Đọc nhan đề của bài báo sau đây: "Một ngày trên công trường Y-a-li". Anh (chị) hãy đoán trước nội dung chính của bài báo đó. Nêu rõ lý do tại sao lại dự đoán như vậy? Đối chiếu với nội dung xem dự đoán đó có chính xác không? (GV có thể dùng bài báo khác, phù hợp với thời điểm giảng dạy và địa phương) Gợi ý: + Dự đoán nội dung bài báo: Phóng sự ghi chép lại những công việc, con người có thật trên công trình thuỷ điện Y-a-li, qua đó, phản ánh, ca ngợi gương người tốt, việc tốt. + Lý do: Tên bài báo mang tính phóng sự, cho thấy địa điểm, thời gian và hàm ý sẽ phản ánh thực tế. Suy luận dựa trên quy tắc chung của văn bản phóng sự. Ví dụ khác: Đọc bào báo "Đảng ta mãi mãi xứng đáng với niềm tin yêu của nhân dân" (Xã luận báo Nhân dân, số ra ngày 03 tháng 02 năm 2006). + Dự đoán nội dung: Ca ngợi công lao to lớn của Đảng đối với lịch sử dân tộc, khẳng định những thành tựu của công cuộc cải cách kinh tế, ổn định an ninh, chính trị, xã hội trong thời kỳ đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng, những phương hướng tiếp tục củng cố uy tín của Đảng trong thời gian tới. + Lý do dự đoán: Dựa trên quy tắc chung của văn bản chính luận. Có thể đọc bài báo để xem suy luận trên có đúng không? Tìm thêm một số tên bài khác để suy luận dựa theo quy cách của loại văn bản đó. Làm văn: Các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt A- Kiến thức và kĩ năng cơ bản 1- Nắm vững các đặc điểm cơ bản của các phương thức biểu đạt và quan hệ giữa chúng. 2- Biết vận dụng kiến thức về 6 kiểu văn bản vào việc đọc văn và làm văn. B- Gợi ý trả lời câu hỏi, bài tập Bài tập 1- Ôn tập các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt đã học ở THCS, trả lời các câu hỏi sau: a) Trong trường THCS, anh (chị) đã học những kiểu văn bản nào? Gợi ý: Các kiểu văn bản đã học ở THCS gồm: tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận, thuyết minh, hành chính-công vụ (Ngữ văn 6, tập 1, tr.15). b) Mỗi kiểu văn bản thường sử dụng nhiều phương thức biểu đạt nhưng bao giờ cũng có phương thức biểu đạt chính. Điền vào ô trống bên trái (Xem SGK) Gợi ý: Các kiểu văn bản lần lượt là: miêu tả, tự sự, biểu cảm, hành chính- công vụ, thuyết minh, nghị luận. Bài tập 2- Đoạn văn sau đây đã kết hợp những phương thức biểu đạt nào? Phương thức nào là chính? Vì sao? "...Hôm Lão Hạc sang nhà tôi.... lừa nó". Gợi ý: Đoạn văn kết hợp tự sự với biểu cảm, trong đó tự sự là chính, vì chủ đích của đoạn văn là trình bày sự việc; biểu cảm (biểu thị cảm xúc của nhân vật) chỉ là phương tiện giúp cho tự sự thêm hấp dẫn. Bài tập 3- Xác định phương thức biểu đạt của hai đoạn văn viết về bánh trôi nước (SGK). Gợi ý: Đoạn 1 viết theo lối giới thiệu, thuộc phương thức thuyết minh. Đoạn 2 là bài thơ của Hồ Xuân Hương thuộc phương thức biểu cảm (gián tiếp- thông qua miêu tả). TUẦN 2 2 Đọc văn: khái quát văn học dân gian Việt Nam A- Kiến thức cần nắm vững 1- Hiểu được vị trí của văn học dân gian trong tiến trình văn học Việt Nam, giá trị và những đặc trưng cơ bản của nó. + Vị trí: Văn học dân gian là cơ sở, là nguồn nuôi dưỡng vô tận cho văn học viết; là nguồn sinh lực dồi dào tiếp thêm sức mạnh sáng tạo mới cho các nhà văn... Hiện nay, trong sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn học đậm đà bản sắc dân tộc, văn học dân gian càng có vai trò to lớn trong việc bồi dưỡng, nâng đỡ cho cảm hứng sáng tạo của các nhà văn. + Giá trị nhiều mặt của văn học dân gian: - Cung cấp tri thức hữu ích nhiều mặt về tự nhiên và xã hội (Giá trị văn hóa- khoa học). - Phản ánh tâm hồn con người lao động, góp phần quan trọng vào việc hình thành nhân cách con người Việt Nam (Giá trị nhân văn). - Chứa đựng kho tàng nghệ thuật truyền thống, đậm đà bản sắc dân tộc (Giá trị nghệ thuật). + Đặc trưng: - Văn học dân gian là những sáng tác tập thể, truyền miệng trong dân gian. - Văn học dân gian có nhiều dị bản. - Văn học dân gian là văn học của quần chúng lao động, luôn gắn bó với đời sống và tư tưởng, tình cảm của quần chúng, là hình thức nghệ thuật thể hiện "ý thức cộng đồng" của các tầng lớp dân chúng. - Nghệ thuật miêu tả vừa hiện thực vừa kỳ ảo. 2- Nắm được các khái niệm đơn giản về các thể loại văn học dân gian, như: truyện thần thoại, sử thi dân gian, truyền thuyết, cổ tích, truyện cười, truyện ngụ ngôn, tục ngữ, câu đố v.v... B- Gợi ý trả lời câu hỏi và bài tập Câu hỏi 1- Văn học dân gian còn gọi là văn học bình dân hay văn học truyền miệng. Theo anh (chị), cách gọi nào nói lên được đặc trưng cơ bản nhất của dòng văn học này? Gợi ý: Xem xét các đặc trưng "bình dân" (nói đến tầng lớp sáng tác và lưu truyền) và "truyền miệng" (nói đến phương thức sáng tác và lưu hành) của văn học dân gian, xem đặc trưng nào cơ bản nhất. Câu hỏi 2- Văn học dân gian Việt Nam có những thể loại chính nào? Nêu tên gọi, định nghĩa ngắn gọn và ví dụ cho mỗi thể loại. Gợi ý: Các ý chính: a- Truyện thần thoại: Truyện về các vị thần, nhằm giải thích các hiện tượng tự nhiên và xã hội. VD: Sơn tinh- Thủy tinh, Sự tích con rồng cháu tiên... b- Sử thi dân gian: Truyện văn vần, hoặc kết hợp văn vần với văn xuôi, kể lại các sự kiện lịch sử.... VD: Đam San. c- Truyền thuyết: Truyện văn xuôi, kể về các nhân vật, sự kiện lịch sử. VD: Truyền thuyết Hùng Vương, An Dương Vương và Mỵ Châu, Trọng Thủy... d- Cổ tích: Truyện văn xuôi , kể về số phận các nhân vật, phản ánh cuộc đấu tranh xã hội và phản ánh ước mơ của nhân dân...VD: Thạch Sanh, Tấm Cám... e- Truyện cười: Truyện gây cười, nhằm giải trí hoặc phê phán. VD: Tam đại con gà, Nhưng nó phải bằng hai mày... g- Truyện ngụ ngôn: Truyện ngụ những triết lý hoặc kinh nghiệm ở đời. VD: Treo biển, Trí khôn... h- Tục ngữ: Văn vần, đúc kết kinh nghiệm sản xuất hoặc kinh nghiệm cuộc sống. VD: Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ. i- Câu đố: Văn vần, miêu tả sự vật theo lối ám chỉ, nhằm giải trí và rèn luyện khả năng liên tưởng, suy đoán. VD: Trong trắng ngoài xanh, đóng đanh từng khúc (cây tre). k- Ca dao- dân ca: Văn vần, diễn tả tình cảm, thường có nhạc. VD: Trống cơm khéo vỗ nên vông- Một bầy con kít lội sông đi tìm... m- Truyện thơ: Văn vần, vừa tự sự vừa trữ tình, thường kể về những con người nghèo khó, thể hiện khát vọng tình yêu tự do. VD: Tiễn dặn người yêu (Thái). n- Sân khấu: Gồm các hình tức ca, múa, kịch dân gian như chèo, tuồng đồ, một số trò diễn có tích truyện... Câu hỏi 3- Tại sao có thể nói "văn học dân gian là bộ sách giáo khoa của cuộc sống"? Gợi ý: "Văn học dân gian là sách giáo khoa" của cuộc sống vì: + Văn học dân gian có giá trị nhiều mặt: vừa chứa đựng những tri thức về tự nhiên và xã hội, vừa mang những giá trị nhân văn, lại vừa có giá trị nghệ thuật. + Văn học dân gian có tác dụng giáo dục tốt, là nhân tố quan trọng trong việc hình thành tâm hồn, nhân cách con người Việt Nam. Bài tập nõng cao- Tại sao nói trong tiến trình văn học Việt Nam, văn học dân gian đã ra đời sớm hơn văn học viết và và sau đó vẫn tiếp tục tồn tại và phát triển cho tới ngày nay? Gợi ý: Có 2 lý do: + Văn học dân gian là văn học truyền miệng nên không phải đợi đến khi chữ viết ra đời mới hình thành. Do đó, nó xuất hiện sớm hơn văn học viết, trước cả khi con người có chữ viết. + Văn học dân gian vẫn tồn tại và phát triển cho đến ngày nay, vì nó không phải chỉ là sản phẩm của một thời kỳ lịch sử chưa có chữ viết hay dân chúng chưa có điều kiện học hành; văn học dân gian còn có chức năng đáp ứng thị hiếu của đại đa số nhân dân lao động, cái mà văn học viết không đáp ứng được. Làm văn: Phân loại văn bản A- Kiến thức và kĩ năng cơ bản 1- Nắm được các cách phân loại văn bản. Muốn phân loại văn bản, có thể dựa vào nhiều tiêu chí khác nhau. Chẳng hạn: theo phương thức biểu đạt, phong cách chức năng của ngôn ngữ, thể thức cấu tạo, hoặc theo mức độ phức tạp về nội dung và hình thức của văn bản v.v... Trong CT THCS, văn bản được phân theo phương thức biểu đạt và gồm có: tự sự, miêu tả, biểu cảm, thuyết minh, nghị luận và hành chính- công vụ. 2- Nắm được các loại văn bản phân chia theo phong cách chức năng ngôn ngữ và theo thể thức cấu tạo. Theo phong cách chức năng ngôn ngữ, ta có: +Văn bản sinh hoạt. VD: thư từ, ghi chép cá nhân, lời nói hàng ngày v.v... +Văn bản hành chính. VD: đơn từ, biên bản, quyết định, công văn v.v... +Văn bản khoa học. VD: luận văn, luận án, công trình khoa học, giáo trình v.v... +Văn bản báo chí. VD: các bài báo, tin ngắn, phóng sự v.v... + Văn bản nghệ thuật. VD: các bài thơ, truyện ngắn, tiểu thuyết v.v... Theo thể thức cấu tạo, ta có: +Văn bản có thể thức tự do. VD: tác phẩm văn học. +Văn bản có thể thức theo khuôn mẫu định sẵn. VD: đơn từ, biên bản... 3- Vận dụng các tri thức phân loại văn bản vào việc đọc- hiểu văn bản và làm văn. B- Gợi ý và hướng dẫn làm bài tập Bài tập 1- Tìm một số ví dụ cho mỗi loại văn bản được phân chia theo phong cách chức năng ngôn ngữ. Gợi ý: Tham khảo mẫu sau đây và điền tiếp vào chỗ trống: Loại văn bản Ví dụ Văn bản sinh hoạt Lời nói miệng hằng ngày, thư từ, tin nhắn, đàm thoại... Văn bản hành chính Đơn từ, báo cáo, biên bản, tờ trình... Văn bản khoa học Báo cáo khoa học, đề tài, luận án, bài luận... Văn bản báo chí Bản tin, phóng sự, ý kiến bạn đọc... Văn bản chính luận Văn bản nghệ thuật Tiểu thuyết, truyện ngắn, thơ, kịch bản.... Bài tập 2- Sưu tầm một số văn bản hành chính (quyết định, báo cáo, biên bản...), và cho biết những đặc điểm chung của chúng. Gợi ý: Có thể tìm các văn bản hành chính trong một số tài liệu như sổ tay công tác hành chính, công tác đảng, đoàn thanh niên, công đoàn v.v... (mượn ở các cơ quan hay trong thư viện). Ghi chép thành sưu tập. Rút ra các đặc điểm chung theo nhận xét của anh (chị). Các đặc điểm chung đó có thể là: + Bố cục theo một thể thức quy định sẵn. + Nội dung và hình thức đều có tính pháp quy (dựa theo quy định của pháp luật). + Từ ngữ, cú pháp mang tính khuôn mẫu. + Nghĩa của từ phải chính xác- đơn nghĩa... Bài tập 3- Viết đơn xin học ở câu lạc bộ thể thao... Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt nam Độc lập- Tự do- Hạnh phúc Đơn xin học lớp bóng bàn tại câu lạc bộ thể thao huyện hà trung Hà Trung, ngày 12 tháng 5 năm 2006 Kính gửi: Ban Chủ nhiệm Câu lạc bộ thể thao huyện Hà Trung. Tên tôi là: Nguyễn Thị Mai - Tuổi: 15 Địa chỉ: Học sinh lớp 10 A, trường PTTH Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa. Sau khi tìm hiểu nội quy, quy định của Câu lạc bộ, Sau khi xem xét nguyện vọng và năng lực bản thân, Tôi thấy mình có nhu cầu, có điều kiện và khả năng vào học tại lớp huấn luyện bóng bàn của câu lạc bộ nhằm rèn luyện sức khoẻ và phát triển năng lực thể thao cho bản thân. Tôi viết đơn này xin phép Ban Chủ nhiệm Câu lạc bộ cho phép tôi được vào học tại lớp Huấn luyện bóng bàn dành cho lứa tuổi từ 14- 15. Tôi xin hứa sẽ thực hiện đúng nội qui, qui định của Câu lạc bộ, và sẽ nạp học phí đầy đủ. Tôi xin chân thành cảm ơn. Người viết đơn (Ký tên) Nguyễn Thị Mai Bài tập 4- Xem lại bài Tổng quan nền văn học Việt Nam và Khái quát văn học việt Nam qua các thời kì và cho biết: chúng thuộc loại văn bản nào? Nhận xét về thể thức, cấu tạo chung của 2 văn bản đó? Gợi ý: Cả hai bài Tổng quan nền văn học Việt Nam và Khái quát văn học việt Nam qua các thời kì đều được viết theo phong cách khoa học. Có thể nêu những nét chung về thể thức cấu tạo của hai văn đó như sau: 1- Giới thiệu khái quát. 2- Các vấn đề trọng tâm 3- Kết luận. Làm văn: Luyện tập về các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt A- Kiến thức và kĩ năng cơ bản 1- Kiến thức về đặc điểm các kiểu văn bản và các phương thức biểu đạt. 2- Kĩ năng nhận diện các kiểu văn bản và các phương thức biểu đạt. 3- Kĩ năng phối hợp các kiểu văn bản và các phương thức biểu đạt trong việc tạo lập văn bản. B- Gợi ý trả lời câu hỏi và bài tập Bài tập 1-Tìm 6 ví dụ minh hoạ cho 6 kiểu văn bản đã học (phân theo phong cách chức năng ngôn ngữ). Chỉ ra phương thức biểu đạt chính của mỗi văn bản. Gợi ý: Văn bản Phương thức biểu đạt chính 1- Thư gửi bạn (của em) Bộc lộ, diễn tả tình cảm, tư tưởng... (Biểu cảm) 2- Đơn xin nghỉ học (của em) Trình bày, đề đạt nguyện vọng để cấp có thẩm quyền xem xét, giải quyết (Hành chính- Công vụ) 3- Luận án, công trình khoa học (của người em biết...) Dùng chứng cứ, lý lẽ để chứng minh, tìm kiếm chân lý (Khoa học). 4- Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến (của Bác Hồ) 5- Bài phóng sự (cụ thể trên báo chí mà em biết) Cung cấp những thông tin cụ thể và chính xác về thực tế của một đơn vị, cơ quan... (Thuyết minh) 6- Một truyện ngắn, tiểu thuyết (mà em đã đọc, đã học) Bài tập 2- Xác định kiểu văn bản (SGK). Nêu lý do tại sao lại xác định như vậy? Gợi ý: Đoạn Kiểu văn bản Lý do 1 Khoa học Phát hiện đặc điểm của đối tượng 2 Chính luận Dùng lý lẽ để chứng tỏ sự gắn bó của con người với âm nhạc.. 3 Nghệ thuật Miêu tả cảnh ông tắm, qua đó thể hiện tình cảm và lối sống văn hoá ... 4 Báo chí Đưa các tin tức.. 5 Nghệ thuật Đoạn thơ biểu cảm 6 Nghệ thuật Một đoạn truyện ngắn... Bài tập 3- Viết một đoạn
Cập nhật thông tin chi tiết về Giáo Án Ngữ Văn 10 Nâng Cao trên website Bac.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!