Bạn đang xem bài viết Giáo Án Ngữ Văn 10 Tiết 53 Đọc được cập nhật mới nhất trên website Bac.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Tiết theo PPCT: 53 Ký duyệt: Đọc – văn: Nhàn – Nguyễn Bỉnh Khiêm - A. Mục tiêu bài học: Giúp học sinh: – Hiểu được cái thú và ý nghĩa triết lí trong lối sống nhàn dật mà tác giả đã lựu chọn – Cảm nhận được nét đặc sắc về NT của bài thơ: Lời thơ tự nhiên, giản dị mà có ý vị ; một bằng chứng về sự trưởng thành của ngôn ngữ thơ Nôm B. phương tiện thực hiện – SGK, SGV – Thiết kế bài học. – Giáo án C. CáCH THứC TIếN HàNH GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo , gợi D. tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: 2. Giới thiệu bài mới: Sống gần trọn thế kỉ XVI, Nguyễn Bỉnh Khiêm đã chứng kiến biết bao điều bất công ngang trái, thối nát của các triều đại P/K Việt Nam thời Lê – Mạc. Xót xa hơn, ông thấy sự băng hoại đạo đức xã hội con người: – Còn bạc còn tiền còn đệ tử, Hết cơm hết rượu hết ông tôi – Thớt có tanh tao ruồi đậu đến Gang không mặt mỡ kiến bò chi Chốn quan trường thì bon chen đường danh lợi. Ông trả mũ áo triều đình về sống ở quê nhà với triết lí: – Am Bạch vân rỗi nhàn hứng Bụi hồng trần biếng ngại chen Và: – Nhàn một ngày là tiên một ngày Để hiểu đúng quan niệm sống của ông, ta đọc – hiểu bài thơ ” Nhàn ” Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả ( HS đọc SGK) Nêu vài nét cơ bản về NBKhiêm? 2. Bài thơ: Trình bày xuất xứ và nhan đề bài thơ? II. Đọc – hiểu VB: Lối sống nhàn được thể hiện qua những chi tiết nào? 1. Hai câu đề Cách sống, quan niệm sống của nhà thơ thể hiện như thế nào trong hai câu thơ đầu? Tác giả dã sử dụng BPNT gì? Đặt vào hoàn cảnh nhà thơ, gợi cho em suy nghĩ gì? ” Dầu ai “có nghĩa là gì? Thái độ của tác giả? 2. Hai câu thực: Từ ý thơ trên, tác giả đã đưa ra quan niệm Khôn – Dại ở đời như thế nào? Em hiểu ý nghĩa biểu tượng ” Vắng vẻ, lao xao “như thế nào? ( BPNT, Tác dụng? ) Có phải là lánh đời không? Như vậy có phải NBKhiêm dại thật?BPNT?Tác dụng? Cách sống của nhà thơ? 4. Hai câu luận: Hai câu 5,6 – lối sống nhàn được thể hiện như thế nào qua cách sinh hoạt? Nhận xét hình ảnh thơ? Ăn là kết quả công sức LĐ cảủa bản thân Cuộc sống đó có gì thích thú về mặt tinh thần? 4. Hai câu thơ kết: Hai câu kết thể hiện quan niệm triết lí nhân sinh như thế nào? Nét đặc sắc về NT? III. Kết luận: Hãy đánh giá chung bài thơ? ( nội dung, NT) – NBKhiêm ( 1491 – 1585 ) – Quê: Trung Am, Vĩnh Lại – Hải Dương ( Nay là Vĩnh Bảo – Hải Phòng) – Tên huý là Văn Đạt, tự là Hạnh Phủ, hiệu Bạch Vân cư sĩ – Học giỏi nhưng mãi đến năm 44 tuổi mới đi thi Hương. Năm sau đỗ Trạng nguyên – Làm quan nhà Mạcđược 8 năm rồi cáo quan về sống ở quê nhà, dựng am Bạch Vân, quán Trung tân, mở trường dạy học ( Dâng sớ xin nhà Mạc chém 18 tên nịnh thần không được ) – Nổi tiếng dạy giỏi, có uy tín, ảnh hưởng tới các vua chúa nhà Trịnh – Mạc – Được người đời suy tôn: Tuyết giang phu tử ( Vua Mạc nhiều lần đến hỏi ông về chính sự ), ND gọi ông là Trạng Trình vì nói nhiều việc đời thành sự thật . – Sự nghiệp sáng tác:Là tác giả lớn của VHVN ở thế kỉ XVI + Chữ Hán: ” Bạch Vân am thi tập ” ( 700 bài ) + Chữ Nôm: ” Bạch Vân quốc ngữ thi “( 170 bài ) – Xuất xứ : Rút từ tập ” Bạch Vân quốc ngữ thi ” – Nhan đề: + Do người đời sau đặt + Chủ đề bài thơ: Khẳng định lối sống nhàn – Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật – Lối sống nhàn dật trong bài thơ được thể hiện trong toàn bộ bài thơ từ cách sống, cách sinh hoạt, quan niệm của nhà thơ – Câu 1: Cuộc sống như một lão nông ở nông thôn với những công cụ LĐ: mai đào đất, cuốc xới vườn, cần câu cá Dụng cụ LĐ đầy đủ, sẵn sàng ” Một “- Điệp từ [ Sự ung dung thư thái trong việc làm – Câu 2: + Thơ thẩn – ung dung, nhàn nhã Nghĩa gốc: Chưa đủ trí khôn – Dại [ Nghĩa gốc:Tinh, khéo, biết tránh cái dơ- dại – “Khôn” [ ở đây:Chốn lao xao, nơi ồn ào, sang trọng, quyền thế, nơi cậy quyền, quan trường, đô hội, chợ búa, nơi con người chen chúc xô đẩy nhau, hãm hại lẫn nhau để giành giật danh lợi – Nơi nguy hiểm khôn lường. – NT: + Đối lập: Dại – Khôn } Nhấn mạnh quan niệm sống, Ta – Người } cách ứng xử đúng, sáng suốt của mình ( Khôn mà hiểm độc là khôn dại Dại vốn hiền lành ấy dại khôn – NBKhiêm) Thành thị vốn đua tranh giành giật ( Thơ Nôm – Bài 9) ở triều đình thì tranh nhau cái danh ở chợ búa thì tranh nhau cái lợi ( Bài bi kí quán Trung Tân) +Công danh, phú quý ở đời chỉ như giấc mơ dưới gốc cây hoè thoảng qua, chẳng có ý nghĩa gì + Cái tồn tại mãi, vĩnh hằng mãi chính là thiên nhiên và nhân cách con người. – NT: Có sử dụng điển cố, nhưng tính chất bi quan của điển cố mờ đi, nổi lên ý nghĩa coi thường công danh phú quý; Khẳng định một lần nữa sự lựa chọn lối sống của riêng mình. – Bài thơ thể hiện vẻ đẹp , lối sống , triết lí nhàn dật, thanh cao, giản dị, trí tuệ sáng suốt, uyên thâm của NBKhiêm. – Cách nói giản dị, tự nhiên, linh hoạt, hóm hỉnh trong bài thơ.Hình thức ấy phù hợp vơi khuynh hướng tư tưởng nhàn dật của bài thơ; Thể hiện niềm tin lối sống mà nhà thơ tự lựa chọn
Giáo Án Ngữ Văn 10 Tiết 40: Đọc Văn Nhàn
Phân môn : Đọc văn Tiết 40 Soạn : 2/11/10 NHAØN -Nguyeãn Bænh Khieâm- I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : – Một tuyên ngôn lối sống hòa hợp với thiên nhiên, đứng ngoài vòng danh lợi, giữ cốt cách thanh cao được thể hiện qua những rung động trữ tình , chất trí tuệ – Ngôn ngữ mộc mạc , tự nhiên nhưng ẩn ý thâm trầm , giùa tính trí tuệ 2. Kĩ năng – Đọc thơ Đường luật 3. tư tưởng : – Cảm nhận vẻ đẹp cuộc sống và nhân cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ – Hiểu đúng quan niệm sống nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm II. THIẾT BỊ DẠY HỌC 1. GV : SGK , SGV, thiết kế giáo án lên lớp 2. HS : SGK , SBT, đọc và soạn bài III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1.Ổn định : 1p 1. Kiểm tra bài cũ: 3P Bài: Cảnh ngày hè. Yêu cầu: Ñoïc thuoäc loøng baøi Caûnh ngaøy heø, cảm nhận của em về ngheä thuaät taû caûnh nguï tình cuûa taùc phaåm. 2. Bài mới: Lời vào bài:2P Sống gần trọn thế kỉ XVI, Nguyễn Bỉnh Khiêm đã chứng kiến biết bao điều bất công ngang trái của xã hội phong kiến. Chính vì vậy, ông chán nản và lui về sống tại quê nhà với triết lí : « Nhàn một ngày là tiên một ngày ». Để hiểu thêm về quan niệm sống của ông, ta tìm hiểu bài thơ « Nhàn » của ông. 3.Tổ chức dạy học : 40 p Hoaït ñoäng cuûa GV&HS Noäi dung caàn ñaït Hoạt động I: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu chung về tác giả và tác phẩm. Mục tiêu Hiểu biêt về NBK và văn bản Nhàn Bốicảnh bài thơ – xuấy xứ Cảm hứng chủ đạo Tổ chức thực hiện – Thao tác 1: Tìm hiểu về tác giả. + GV: Yêu cầu học sinh đọc phần tiểu dẫn SGK. Cuộc đời , con người Nguyễn Bỉnh Khiêm có gì đáng lưu ý? + HS: Trả lời. * Kết quả : + GV: Nhấn mạnh vẻ đẹp nhân cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm : o Nhỏ: ông được cho theo học người thầy nổi tiếng là Bảng Nhãn Lương Đắc Bằng. o Lê suy thoái (Lê Uy Mục, Tương Dực) à Mạc Đăng Dung à nhà Mạc (1526), Nguyễn Bỉnh Khiêm (36 tuổi), thi đỗ tiến sĩ, làm quan triều Mạc. o 8 năm sau , ông dâng sớ vạch tội và xin chém đầu 18 lộng thần. Vua không nghe, ông cáo quan về ở ẩn,vẫn canh cánh việc nước à thuyết: hành – tàng, xuất – xử của người xưa (Trung Quốc: Lã Vọng, Đào Tiềm, Việt Nam: Tô Hiến Thành, Chu An, Nguyễn Trãi). Ông dựng am Bạch Vân à Bạch Vân cư sĩ, dạy học có nhiều hoc trò đỗ đạt làm quan à Tuyết Giang phu tử. – HS theo dõi – ghi nhận SGK * Gv giảng thêm về nội dung thơ NBK Noäi dung : mang ñaäm tính trieát lí, giaùo huaán, ngôïi ca chí cuûa keû só, thuù thanh nhaøn, ñoàng thôøi pheâ phaùn nhöõng ñieàu xaáu xa trong xh. – HS lắng nghe Thao tác 2 : tìm hiểu văn bản GV gọi HS ñoïc baøi thô, chia boá cuïc. – HS đọc bài thơ và nhận xét thể loại – bố cục Kết quả : – GV ñònh höôùng Vôùi baøi thô naøy ta neân ñi theo boá cuïc thoâng thöôøng 2/2/2/2 – HS ghi nhận * Kết luận : – GV định hướng chung : Nhàn do người đời dadựt – nhàn chỉ là quan niệm của NBK mà thôi – HS theo dõi Hoạt động 2: Tìm hiểu bài thơ Mục tiêu Thấu hiểu giá trị tư tưởng và nghệ thuật của bài thơ Phân tích nọi dung làm roc quan niệm nhà của NBK Tổ chức thực hiện Thao tác 1: GV yêu cầu HS đọc hai câu đề và phát biểu : Caùch duøng soá töø, dnh töø vaø nhòp thô coù gì ñaùng chuù yù? Vaäy 2 caâu ñeà cho ta hieåu cuoäc soáng vaø taâm traïng taùc giaû ntn? NBK ñaõ taïo neân heä thoáng töø ngöõ ñoái laäp nhau, em haõy chæ ra vaø cho bieát hthoáng ñoái laäp ñoù coù t/d gì trong boäc loä tö töôûng, thaùi ñoä cuûa taùc giaû? – HS suy nghĩ và trả lời Kết quả : GV định hướng HS ghi nhận * Gv thuyết giảng : Töø “moät” laëp ñi laëp laïi,nhaéc ñi nhaéc laïi Nhòp ñieäu chaäm daõi, tö theá ung dung (2/2/3) “Thô thaån” – HS lắng nghe Thao tác 2: Hai câu thực Gv yêu cầu HS đọc hai câu thực và phân tích : HS thực hiện Kết quả : GV định hướng HS lắng nghe và ghi nhận * Gv giảng : Xây dựng hệ thoáng töø ngöõ ñoái laäp nhö vaäy NBK boäc loä roõ thaùi ñoä cuûa mình: cho thaáy söï khaùc bieät giöõa oâng & nhöõng ngöôøi khaùc ñoù laø caùch löïa choïn cho mình moät cuoäc soáng” laùnh ñuïc tìm trong”. * Gợi ý : Nhö vaäy em hieåu nhö theá naøo veà caùi “daïi” cuûa NBK & caùi “ khoân” cuûa ngöôøi ñôøi. “Daïi “ ôû ñaây theå hieän moät loái soáng cao ñeïp , moät tö töôûng , nhaân caùch thanh cao, không maøng danh lôïi , không nuoâi cô möu, không chòu luoàn cuùi, mua danh , baùn töôùc, tham nhöõng ñieàu phuø phieám. Ñuùng nhö oâng ñaõ noùi: “ Khoân maø khoân ñoäc laø khoân daïi Daïi voán hieàn laønh aáy daïi khoân” (Thô Noâm-94) – HS lắng nghe Thao tác 3: Hai câu luận Gv gọi HS đọc và phân tích hai câu luận Moãi töø , moãi chöõ ñöôïc NBK söû duïng raát ñaét, raát tinh teá, hieäu quaû, em haõy phaân tích ñeå thaáy ñöôïc caùi taøi ñoù cuûa oâng? Em coù nhaän xeùt gì veà hình aûnh thô ?hình aûnh ñoù göûi gaém ñieàu gì? HS đọc và suy nghĩ trả lời kết quả : Gv giảng và định hướng Thu –aên maêng truùc Ñoâng – aên giaù Xuaân-taém hoà sen Haï-taém ao à Con ngöôøi thuaän theo tự nhiên hoøa hôïp vôùi thiên nhiên , muøa naøo thöùc aáy, muøa naøo öùng vôùi thu vui aáy. * Gv bình : NBK hoøa cuøng sinh hoaït cuûa ngöôøi noâng daân. Ta k coøn thaáy moät Traïng Trình ,không thaáy tö theá cao ngaïo , chieãm treä cuûa moät oâng quan maø chæ hieän leân ôû ñaây moät laõo noâng tri ñieàn Trôû veà vôùi thieân nhieân, veà nôi vaéng veû laø tìm ñeán cs bình dò ,thanh tao. ÔÛ ñoù con ngöôøi vaø tn hoøa vaøo nhau.Ñoù cuõng moät laàn nöõa theå hieän saâu saéc hôn veû ñeïp taâm hoàn cuûa NBK. * Giáo dục kĩ năng sống : GV yêu cầu HS lieân heä vôùi moät boä phaän , moät lôùp ngöôøi trong xã hội hieân nay thöôøng tìm moïi caùch ñeå toû ra mình cao quyù hôn ngöôøi khaùc và chọ cách sống cao sang , tập theo thương lưu.Theo em điều đó đúng và có giúp gì cho bản thân? E có như thế không? HS suy ngẫm và trả lời Thao tác 4: Hai câu kết GV gọi HS đọc hai câu kết vfa phân tích : Trieát lí NBK ñöa ra ôû hai caâu cuoái laø gì? Noù lí giaûi như thê nào cho nhöng caâu thô treân? HS thực hiện KẾT QUẢ : -GV giảng và định hướng – HS ghi nhận Trieát lí: Gv lieân heä vôùi nhöõng baøi thô khaùc cuûa caùc nhaø thô cuøng thôøi ñeå thaáy ñöôïc ñaây laø caùi nhìn tích cöïc cuûa moät thôøi ñaïi vaø cho ñeán hoâm nay noù vaãn coøn nguyeân giaù trò.Qua ñoù giaùo duïc tö tuôûng soáng, loái soáng tích cöïc cho HS. * Caâu hoûi thaûo luaän rèn kĩ năng cho HS : Em hieåu theá naøo veà yù nghóa caùi maø NBK goïi laø “nhaøn”? Hs phát biểu – laø khoâng tranh ñua,khoâng maøng danh lôïi, khoâng bon chen, khoâng cô möu, töï duïc. – laø soáng thanh thaûn, an nhieân, töï taïi bôûi nhöõng thuù vui rieâng cuûa mình. Nhö vaäy “nhaøn” ôû ñaây k ñôn thuaàn laø nhaøn haï veà theå xaùc hay ñuùng hôn NBK k noùi veà caùi nhaøn theå xaùc, laø k laøm gì maø oâng muoán ñeà cao caùi nhaøn trong taâm hoàn con ngöôøi, caùi thanh thaûn , an nhieân. Hoạt động 3: tổng kết Mục tiêu : Nhấn mạnh và khắc sâu ý nghĩa bài thơ Hiểu nghệ thuật bài thơ Tổ chức thực hiện GVgọi HS đọc ghi nhớ HS ghi nhớ bài * Kết luận : – GV định hướng: Lối sống nhàn Biết giữ nhân cách I.Giôùi thieäu chung 1.Taùc giaû -NBK (1491-1585), hieäu Baïch Vaân cö só. -Laø oâng quan thanh lieâm , chính tröïc. -Laø nhaø thô lôùn cuûa dân tộc. .Saùng taùc -“Baïch Vaân am thi taäp” -“Baïch Vaân quoác ngöõ thi taäp” 2.Vaên baûn Xuaát xöù : laáy trong Bạch Vân Quốc ngữ thi tập” Boá cuïc: ñeà ,thöïc, luaän, keát. II.Ñoïc hieåu chúng tôi caâu ñeà “Moät mai.. Thô thaån . “ -“moät” – mai, cuoác, caàn caâu : vaät duïng quen thuoäc cuûa nhaø noâng. -“thô thaån”:ung dung ,ñieàm nhieân, thanh thaûn. à Hai caâu thô theå hieän quan nieäm veà cuộc sống nhaøn taûn, gaàn guõi vôùi daân. 2. Hai caâu thöïc “Ta daïi ta.. Ngöôøi khoân.” – Töø ngöõ ñoái laäp: à Hai caâu thöïc nhaán maïnh veû ñeïp nhaân caùch NBK: veà vôùi tự nhiên , soáng thoaùt khoûi voøng danh lôïi ñeå taâm hoàn an nhieân, khoaùng ñaït. 3. Hai caâu luaän “Thu aên. Xuaân taém..” -thu-maêng truùc -ñoâng-giaù -xuaân- taém hoà sen -haï – taém ao à NBK choïn cho mình moät cuộc sốnghôïp vôùi töï nhieân, hoøa vôùi ñôøi thöôøng , bình dò maø khoâng keùm phaàn thanh cao. 4. Hai caâu keát “Röôïu Nhìn xem” à caùi nhìn cuûa moät baäc ñaïi nhaân, ñaïi trí. III. GHI NHỚ : SGK 4. Cuûng coá:1p -Nhaân caùch cao ñeïp cuûa NBK? -Trieát li soáng saâu saéc? – Hiểu được tính tích cực và sâu sắc trong quan niệm sông nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm. – Nắm được những đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ. – Hoïc baøi cuõ: Hoïc thuoäc baøi thô chuù yù nhöõng neùt ñaëc saéc ngheä thuaät, noäi dung vaø nhaân caùch cuûa taùc giaû. 5. Daën doø:1p Hoïc baøi. Chuaån bò baøi môùi: Ñoïc “Tieåu Thanh kyù” – Nguyeãn Du Câu hỏi: 1. Nêu vài nét về tác phẩm ? 2. Caâu thô ñaàu cho ngöôøi ñoïc bieát ñieàu gì? 3. Taùc giaû muoái noùi gì trong 4 caâu ñaàu cuûa baøi thô, nhaát laø hai caâu 3,4 ? 4. Em hieåu caâu thô “Noãi hôøn kim coå trôøi khoân hoûi “ nhö theá naøo ? 5. Ñoïc 2 caâu keát ta hieåu veà con ngöôøi Nguyeãn Du nhö theá naøo ? 6. Chuû ñeà cuûa baøi thô
Giáo Án Ngữ Văn 10 Tiết 8, 9: Đọc Văn Chiến Thắng Mtao
Tieát 8-9 Phân môn : Đọc văn Ngày soạn : 25/8/10 CHIEÁN THAÉNG MTAO-MXAÂY (Trích “ÑamSan”-Söû thi Taây Nguyeân) I.Muïc tieâu cần đạt: 1. Kiến thức Giuùp hoïc sinh : -Nhaän thöùc ñöôïc leõ soángvaø nieàm vui cuûa ngöôøi anh huøng söû thi chæ coù ñöôïc trong cuoäc chieán ñaáu vì danh döï, hạnh phuùc vaø söï thònh vöôïng cho coäng ñoàng. Naém ñöôïc ñaëc ñieåm ngheä thuaät cuûa söû thi anh huøng veà caùch xaây döïng nhaân vaät, ngheä thuaät mieâu taû vaø söû duïng ngoân töø : giùa hình ảnh, nhịp điệu, phép so sánh, phóng đại 2. Kĩ năng – Đọc – kể điễn cảm của tác phẩm sử thi – Phân tích văn bản sử thi theo đặc trưng thể loại 3. tư tưởng, tình cảm – Qúy trọng tinh thần sáng tạo nghệ thuật của dân tộc -Yêu quý bản sắc văn hóa dân tộc II.THIẾT BỊ , ĐỒ DÙNG DẠY HỌC 1. GV : -SGK Ngöõ vaên 10. -SGV Ngöõ vaên 10. -Saùch thieát keá Ngöõ vaên 10. GV toå chöùc giôø daïy hoïc theo caùch keát hôïp caùc phöông phaùp ñoïc saùng taïo,gôïi tìm;keát hôïp vôùi caùc hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän,traû lôøi caùc caâu hoûi. 2. HS : SGK , SBT , tham khảo tư liệu về sử thi, tranh ảnh về Tây Nguyên III.Tieán trình baøi hoïc: 1.Kieåm tra baøi cuõ: (3 P) 2.Giôùi thieäu baøi môùi: (2 p) Các dân tộc thiểu số ở nước ta đã được Tổ chức văn hoá thế giới UNESCO công nhận Di sản cồng chiêng là di sản văn hóa thế gới. Nhưng Tây Nguyên không chỉ có cồng chiêng mà còn rất nổi tiếng với những trường ca sử thi anh hùng. Trong số đó, tiêu biểu là đoạn trích mà chúng ta sắp tìm hiểu. 3. Tổ chức dạy học (80 p) HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS NOÄI DUNG CÔ BAÛN * Hoạt động 1 : Tìm hiểu chung về sử thi và đoạn trích Mục tiêu Hiểu và biết được thế nào là sử thi Sử thi có mấy loại và biết được Sử thi Đămsan là loại sử thi gì : Tổ chức thực hiện Thao tác 1 : Tìm hiểu khái niệm sử thi? – GV -Tieåu daãn goàm nhöõng noäi dung gì? -Söû thi daân gian cuûa caùc daân toäc thieåu soá ôû nöôùc ta ñöôïc chia thaønh maáy loaïi? -Neâu nhöõng hieåu bieát cuûa em veà moãi loaïi? (SGK-Tr30). – HS đọc tiểu dẫn và trả lời * Kết quả : – GV chốt lại sử thi – HS ghi bài Thao tác 2: Sử thi Đăm San – GV yêu cầu : Döïa vaøo SGK,em haõy toùm taét söû thi ÑS thaät ngaén goïn? – HS thực hiện : * Kết quả : – GV chốt lại ý chính: + GV: Trình bày về xã hội Tây Nguyên thời Đăm Săn ● Là xã hội tiền giai cấp, chưa có Nhà nước. Mọi quyền lợi, suy nghĩ, khát vọng của mỗi người không thể thoát li những vấn đề về thị tộc, dòng họ cư trú trong những đơn vị buôn (làng), đứng đầu là những Mtao (tù trưởng) ● Giữa các buôn, thị tộc thường xảy ra chiến tranh. Có những tù trưởng làm giàu chủ yếu bằng chiến tranh, cướp bóc. Điều này đẩy Tây Nguyên vào tình trạng mất ổn định triền miên, kìm hãm sự phát triển của xã hội. Có những tù trưởng làm giàu chủ yếu bằng lao động sản xuất và, kho cần, phát động chiến tranh để bảo vệ và mở đường cho thị tộc phát triển không ngừng trong trạng thái ổn định tương đối. – HS ghi bài Thao tác 3: Neâu vò trí, noäi dung ñoaïn trích? + GV: Giới thiệu các nhân vật trong đoạn trích: 1. Đăm Săn 2. Mtao Mxây 3. Ông Trời. 4. Tôi tớ của Mtao Mxây 5. Tôi tớ của Đăm Săn 6. Người kể chuyện + GV: Phân công học sinh lần lượt đọc phân vai đoạn trích: vai Đăm Săn, Mtao Mxây và người dẫn chuyện ● Đoạn đối thoại, cảnh đánh nhau ● Cảnh ăn mừng chiến thắng + HS: Lần lượt đọc phân vai đoạn trích + GV: Nhận xét cách đọc của học sinh + GV: Căn cứ vào nội dung tóm tắt của tác phẩm, em hãy nêu vị trí đoạn trích? + HS: nêu vị trí đoạn trích * Kết quả : GV chốt lại : Vò trí giöõa taùc phaåm. +Noäi dung: keå chuyeän ÑS chieán ñaáu vaø chieán thaéng MTMX. Tieâu ñeà : do ngöôøi soaïn saùch ñaët. HS ghi bài * Kết luận chung : GV nhấn mạnh :Bố cục: – Trận đánh của hai tù trưởng. – Đăm Săn cùng các nô lệ trở về sau chiến thắng. – Cảnh ăn mừng chiến thắng. HS theo dõi – SGK Hoạt động 2: Đọc hiểu chi tiết A. Đọc – GV phân vai và hướng dẫn HS đọc văn bản .GV höôùng daãn HS ñoc ñoaïn trích theo caùch phaân vai(chuù yù ñoïc ñuùng gioïng ñieäu söû thi vaø gioïng ñieäu töøng nhaân vaät). – Giaûi nghóa moät soá töø khoù,töø coå. – HS đọc theo tuyeán nhaân vaät. Theo dieãn bieán caâu chuyeän B. Tìm hiểu nội dung -Theo em,ñoaïn trích naøy coù theå phaân tích theo nhöõng caùch naøo? – HS trả lời * Kết quả : – Gv định hướng phân tích Thao tác 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu trận chiến giữa hai tù trưởng + GV: Nhắc HS lưu ý lối mô tả song hành hai tù trưởng trong suốt diễn biến cuộc chiến. Nghệ thuật miêu tả này có tác dụng làm nổi bật sự hơn hẳn của Đăm Săn so với Mtao Mxây cả về tài năng, sức lực, cả về phong độ, phẩm chất. + GV: Theo em, trận đánh diễn ra qua những chặng nào? + HS: ● Chặng 1: Đăm Săn khiêu chiến. Mtao Mxây buộc phải chấp nhận cuộc đấu. ● Chặng 2: Cuộc đấu diễn ra ● Chặng 3: Đăn Săn thu gom của cải, dân làng/tôi tớ của Mtao Mxây và ra về. + GV: Cho học sinh lần lượt trả lời những câu hỏi sau: ● Tại sao Đăm Săn khiêu chiến? Thái độ của hai bên như thế nào ? * Kết quả : GV chốt lại : Cuoäc ñoï söùc giöõa hai tuø tröôûng ñöôïc mieâu taû qua Hiệp 1: -ÑS ñeán taän nhaø MTMX caát lôøi thaùch thöùc:”ta thaùch nhaø ngöôi ñoï dao vôùi ta ñaáy.” -MTMX ngaïo ngheã:”ta khoâng xuoáng ñaâu dieâng ôi!Tay ta coøn ñang baän oâm vôï hai chuùng ta ôû treân naøy cô maø.” H2: _ÑS quyeát lieät hôn:”ta seõ laáy caùi saøn hieân cuûa nhaø ngöôi ta boå ñoâi,ta seõ laáy caùi caàu thang cuûa nhaø ngöôi ta cheû ra keùo löûa,ta hun caùi nhaø cuûa ngöôi cho maø xem.” -MTMX : toû ra run sôï.lo laéng:sôï bò ñaâm leùn,maët muõi döõ tôïn,trang bò ñaày mình maø vaãn toû ra taàn ngaàn ,ñaén ño. – HS theo dõi và ghi bài Thao tác 2 : Vaøo cuoäc chieán: -GV hỏi : Cuoäc chieán naøy ñöôïc taû trong maáy hieäp?Moãi nhaân vaät ñöôïc taû ra sao? – HS suy nghĩ và trả lời * Kết quả : – Gv giảng và chốt lại : H1:-MTMX muùa khieân tröôùc:lôøi leõ hueânh hoang,nhöng khieân haén keâu laïch xaïch nhö quaû möôùp khoâ. -ÑS ñieàm tónh,thaûn nhieân,khoâng nhuùc nhích®chöùng toû baûn lónh cuûa chaøng. H2: -ÑS muùa tröôùc “moät laàn xoâc tôùi.vuùt qua phía Taây”;ñöôïc mieáng traàu tieáp söùc. -MTMX :+hoaûng sôï troán chaïy heát baõi Ñoâng sang baõi Taây. + Cheùm ÑS nhöng truùng caùi chaõo coät traâu. + Caàu cöùu HôNhò quaêng cho haén moät mieáng traàu. H3: ÑS muùa khieân vaø ñuoåi theo MTMX. – HS theo dõi và ghi nhận GV phát vấn HS : -Caùch mieâu taû nhaân vaät ôû ñoaïn naøy coù gì khaùc vôùi 2 ñoaïn treân? – HS suy nghĩ và phát biểu * Gv chốt lại : – Taùc giaû gaàn nhö chæ ñaëc taû ÑS duõng maõnh,anh huøng nhöng qua ñoù ta caøng caûm nhaän ñöôïc söï ñoái laäp cuûa MTMX. -ÑS ñaâm truùng keû thuø nhöng aùo haén khoâng thuûng(khaùc vôùi MTMX ñaâm tröôït ÑS). -Chaøng phaûi caàu cöùu thaàn linh. Gv giảng và hoỉ HS : H4: ÑS ñöôïc thaàn linh giuùp ñôõ,chaïy theo vaø ñaâm cheát keû thuø:”ÑS ñaâm phaäp moät caùi,caét ñaàu MTMX ñem beâu ngoaøi ñöôøng”. -Nhaän xeùt veà caùch mieâu taû ÑS trong cuoäc ñoï söùc naøy ? Mieâu taû haønh ñoäng cuûa ÑS baèng caùch so saùnh,phoùng ñaïi,laáy hình aûnh thieân nhieân laøm chuaån möïc ñeå so saùnh. Nhaän xeùt vai troø,yù nghóa nhaân vaät oâng Trôøi?Nhaân vaät naøy gôïi em lieân töôûng tôùi nhöõng nhaân vaät naøo khaùc? – HS suy nghĩ , hội ý nhóm nhỏ ( 2bạn) và trả lời * Kết quả : GV chốt lại : So saùnh :töông ñoàng,töông phaûn,hay taêng caáp. Ñaây laø nhaân vaät phuï trôï,giuùp söùc,chæ ñöôøng Quyeát ñònh chieán thaéng vaãn laø ÑS vôùi nhöõng phaåm chaát anh huøng. Gioáng nhaân vaät :Tieân,Buït,Thaàn,.. -HS ghi bài Thao tác 3: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu thái độ và hành động của mọi người đối với chiến thắng của Đăm Săn – GV: Khi Đăm Săn kêu gọi, dân làng Mtao Mxây có thái độ như thế nào? -Trong maøn aên möøng chieán thaéng,ÑS ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo? _Tröôùc chieán thaéng cuûa ÑS,daân laøng coù thaùi ñoä nhö theá naøo? + HS: Phát biểu. * Kết quả : GV giảng và định hướng : + ÑS hoûi-daân laøng ñaùp :3 laàn,caøng khaúng ñònh chaéc chaén,maïnh meõ söï yeâu meán,tuaân phuïc cuûa nhöõng ngöôøi voán laø noâ leä cua MTMX ñoái vôùi ÑS. – HS suy nghĩ và trả lời GV hỏi HS : -Theo em,thaùi ñoä cuûa caùc nhaân vaät trong maøn aên möøng chieán thaéng naøy coù yù nghóa gì? – HS phát biểu + Theå hieän söï thoáng nhaát caïo ñoä giöõa quyeàn lôïi,khaùt voïng cuûa caù nhaân anh huøng söû thi vaø caû coäng ñoàng(ngöôøi thaéng keû thua hôïp thaønh moät nhoùm ñoâng hôn,maïnh hôn). + Theå hieän söï yeâu meán, tuaân phuïc, suy toân tuyeät ñoái cuûa taäp theå coäng ñoàng vôùi caù nhaân anh huøng. -Ñoaïn trích mieâu taû dieãn bieán traän ñaùnh nhöng dung löôïng hình aûnh cheát choùc xuaát hieän nhö theá naøo?Giaûi thích? – HS suy nghĩ và trả lời * Kết quả : – Gv định hướng – HS ghi bài Thao tác 3: Tìm hiểu và đánh giá nghệ thuật: GV: – Taùc giaû daân gian ñaõ söû duïng nhöõng bieän phaùp ngheä thuaät quen thuoäc naøo? – Hs phát biểu + So saùnh. + Phoùng ñaïi. + Xaây döïng hình töôïng nhaân vaät lí töôûng. + Taïo döïng aâm ñieäu söû thi huøng traùng. * Kết luận : – Gv chốt lại ý chính – HS ghi bài Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh tổng kết Mục tiêu : Hệ thống kiến thức cơ bản Nhận định và đánh giá nội dung & nghệ thuật đoạn trích Tổ chức thực hiện + GV: Nêu những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích? + HS: Trả lời theo phần Ghi nhớ của SGK * Kết luận – GV chốt và định hướng HS ghi nhớ bài. I.Tìm hieåu chung: 1. Theå loaïi söû thi: – SGK Có : 2 loaïi: -söû thi thaàn thoaïi -söû thi anh huøng. 2. Söû thi ÑS: -Taùc phaåm tieâu bieåu cho söû thi anh huøng Taây Nguyeân. -Keå veà cuoäc ñôøi moät tuø tröôûng nhöng qua ñoù theå hieän hình aûnh coäng ñoàng thò toäc EÂ-ñeâ trong moät giai ñoaïn lòch söû ñaày bieán ñoäng. -Vieát veà ñeà taøi chieán tranh –laø ñeà taøi noåi baät nhaât trong söû thi anh huøng. 3. Ñoaïn trích: -Vò trí: + giöõa taùc phaåm. + tieâu bieåu cho ñeà taøi chieán tranh cuûa theå loaïi söû thi anh huøng. -Noäi dung:keå chuyeän ÑS chieán ñaáu vaø chieán thaéng MTMX. II.Ñoïc hieåu: 1.Cuoäc ñoï söùc vaø thaéng lôïi cuûa ÑS a. ÑămSăn khieâu chieán vaø MtaoMxây ñaùp laïi: Hiệp 1: + ÑămSăn ñeán taän nhaø MTaoMxây thaùch thöùc. + MTaoMXây ngaïo ngheã. Hiệp 2: + ÑămSăn coù thaùi ñoä quyeát lieät hôn. + MTaoMây: run sôï, lo laéng. b.Vaøo cuoäc chieán: Hiệp 1: + MtaoMXây : lôøi leõ hueânh hoang nhöng ñaõ boäc loä söï keùm coûi. + ÑămSăn :ñieàm tónh,thaûn nhieân. Hiệp 2: + ÑămSăn : theå hieän söùc maïnh,duõng khí anh huøng. + MTaoMXây : hoaûng sôï troán chaïy. Hiệp 3: + ÑămSăn muùa khieân ñuoåi theo MTaoMXây. Hiệp 4: + Ñămsăn ñöôïc thaàn linh giuùp söùc,gieát cheát keû thuø. – Duøng bieän phaùp phoùng ñaïi, laáy hình aûnh thieân nhieân laøm chuaån möïc ñeå so saùnh vôùi haønh ñoäng,söùc maïnh cuûa ÑămSăn. Nhaân vaät oâng Trôøi: + giuùp söùc, chæ ñöôøng cho ngöôøi anh huøng thöïc hieän. +Caøng toâ ñaäm söùc maïnh,phaåm chaát anh huøng cuûa ÑămSăn. 2.Aên möøng chieán thaéng,töï haøo veà ngöôøi anh huøng: – ÑămSăn hoaø vôùi toâi tôù, daân laøng aên möøng thaéng lôïi. – Noâ leä cuûa MTaoMXây : meán phuïc,höôûng öùng vaø trung thaønh tuyeät ñoái. -Daân laøng ÑămSăn : +Theå hieän qua lôøi ngheä nhaân söû thi. +Haân hoan,vui söôùng. – Nhöõng tuø tröôûng khaùc: kính neå,aên möøng chieán thaéng cuûa ÑămSăn nhö aên möøng chieán thaéng cuûa mình. Þ Theå hieän söï thoâng nhaát cao ñoä giöa quyeàn lôïi,khaùt voïng cuûa caù nhaân anh huøng vôùi coâng ñoàng vaø söï yeâu meán,tuaân phuïc tuyeät ñoái cuûa taäp theå vôùi caù nhaân anh huøng. 3. Đặc sắc nghệ thuật: – Nghệ thuật so sánh, phóng đại: + So sánh tương đồng: như lốc gào, như những vệt sao băng + So sánh tăng cấp: ● đoạn tả cảnh Đăm Săn múa khiên ● đoạn tả cảnh đoàn người đông đảo: “Tôi tớ cõng nước” ● Đoạn mô tả thân hình lực lưỡng của Đăm Săn: “Bắp chân xà dọc” + So sánh tương phản: tả cảnh múa khiên của Đăm Săn và Mtao Mxây – Các hình ảnh, sự vật được đem ra làm chuẩn so sánh được lấy từ thế giới thiên nhỉên, từ vũ trụ bao la à Đề cao tầm vóc lớn lao của người anh hùng, khát vọng không có giới hạn của cộng đồng Ê-đê về một tương lai hùng mạnh, thịnh vượng III. Toång keát: Ghi nhôù : SGK. 4. Cuûng coá: Hướng dẫn học bài So sánh hai tù trưởng về thái độ, phẩm chất, tài năng, hành động trong cảnh đánh nhau? Nhận xét về từng nhân vật? Thái độ của mọi người đối với chiến thắng của Đăm Săn là gì? Qua đó nói lên được nguyện vọng gì của cộng đồng? Cảnh ăn mừng chiến thắng thể hiện những khát vọng gì của cộng đồng? Những đặc sắc về nghệ thuật trong đoạn trích? 5. DẶN DÒ : – Học thuộc Ghi nhớ, các nội dung chính của bài học. – Trả lời các câu hỏi ở phần Luyện tập. – Soạn bài mới: Truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thuỷ. Câu hỏi: – Nêu định nghĩa và đặc điểm của thể loại truyền thuyết? – Đọc và xác định bố cục, tóm tắt câu chuyện? – Thái độ, tình cảm của nhân dân đối với từng nhân vật là gì qua những chi tiết đó? – Những đặc sắc về nghệ thuật của câu chuyện?
Giáo Án Ngữ Văn 10 Tiết 11
ã Nắm được nghĩa rộng và nghĩa hẹp của khái niệm văn bản văn học.
ã Nắm được đặc điểm của văn bản văn học về ngôn từ, hình tượng để hiểu được ý nghĩa của văn bản, cá tính sáng tạo của nhà văn
ã Bước đầu vận dụng kiến thức trên để đọc hiểu văn bản.
B- CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH.
1- ỔN ĐỊNH TỔ CHỨC
2- KIỂM TRA BÀI CŨ:
Dựa vào phong cách chức năng ngôn ngữ, có thể chia làm mấy kiểu văn bản? Nêu đặc điểm của kiểu văn bản khoa học và kiểu văn bản hành chính.
Trong chương trình ngữ văn THCS, em đã được học một số văn bản Chiếu dời đô Văn bản nào được coi là văn bản văn học?Văn bản văn học có những đặc điểm gì?
Ngày soạn 23 tháng 9 năm 2006 Ngữ văn. Tiết 11. Văn bản văn học a- Mục tiêu cần đạt. Giúp HS Nắm được nghĩa rộng và nghĩa hẹp của khái niệm văn bản văn học. Nắm được đặc điểm của văn bản văn học về ngôn từ, hình tượng để hiểu được ý nghĩa của văn bản, cá tính sáng tạo của nhà văn Bước đầu vận dụng kiến thức trên để đọc hiểu văn bản. b- Các bước tiến hành. ổn định tổ chức Kiểm tra bài cũ: Dựa vào phong cách chức năng ngôn ngữ, có thể chia làm mấy kiểu văn bản? Nêu đặc điểm của kiểu văn bản khoa học và kiểu văn bản hành chính. 3- Bài mới. Trong chương trình ngữ văn THCS, em đã được học một số văn bản Chiếu dời đô…Văn bản nào được coi là văn bản văn học?Văn bản văn học có những đặc điểm gì? Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt (HS đọc SGK và trả lời câu hỏi) – Văn bản văn học được hiểu theo cả nghĩa rộng, và nghĩa hẹp. Thế nào là văn bản hiểu theo nghĩa rộng, thế nào là văn bản hiểu theo nghĩa hẹp? Cho ví dụ. – Theo em, làm thế nào để phân biệt văn bản theo nghĩa rộng và văn bản theo nghĩa hẹp? – Nhìn một cách khái quát, văn bản văn học có những đặc điểm gì? – Ngôn từ của văn bản văn học có mấy đặc điểm? (GV nêu và hướng dẫn HS phân tích đặc điểm về ngôn ngữ trong một số câu ca dao hoặc câu thơ) – Ngôn ngữ trong câu ca dao trên có gì đặc biệt? I- Khái niệm văn bản văn học + Theo nghĩa rộng văn bản văn học bao gồm tất cả những văn bản sử dụng ngôn từ một cách nghệ thuật: có hình ảnh, nhịp điệu, biểu hiện tình cảm của người viết. Ví dụ: Chiếu dời đô, Hịch tướng sĩ, Bình Ngô đại cáo, Làng, Bến Quê… + Theo nghĩa hẹp, văn bản văn học chỉ bao gồm các sáng tác có hình tượng nghệ thuật được xây dựng bằng hư cấu. Ví dụ… Căn cứ vào sự hư cấu và sáng tạo. II- Đặc điểm của văn bản văn học 4 đặc điểm. 1- Đặc điểm về ngôn từ. 3 đặc điểm a- Tính hình tượng và thẩm mĩ Xét ví dụ: Hỡi cô tát nước bên đàng Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi? Hai câu ca dao nói việc tát nước đêm trăng. – Tính nghệ thuật và thẩm mĩ của ngôn từ văn học thể hiện như thế nào? – Trong truyện này Dế Mèn tự kể chuyện đời mình, vậy ngôn ngữ đó có phải là ngôn ngữ của Dế Mèn không? (GV cho HS đọc đoạn thơ trong bài Ta đi tới của Tố Hữu rồi đặt câu hỏi) – Ngôn từ này có điểm gì khác với ngôn từ trong đời sống? – Hình tượng văn học có đặc điểm gì? Nhưng ta không thấy một từ ngữ nào thể hiện điều đó. Bởi ngôn ngữ có sự chọn lọc… đ Các yếu tố ngôn ngữ…được lựa chọn, trau chuốt, sắp xếp theo một tổ chức đặc biệt, nhiều khi khác thường… b- Tính hình tượng Xét ví dụ: Truyện Dế Mèn phiêu lưu kí Đó là do nhà văn tưởng tượng mình là Dế Mèn mà viết ra. c- Tính biểu tượng và đa nghĩa Trong đời sống từ Mẹ là đối tượng xác định cụ thể. Còn Mẹ trong bài Ta đi tới mang ý nghĩa biểu tượng. Xét ví dụ: Hai câu thơ trong bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi: Ôi những cánh đồng quê chảy máu Dây thép gai đâm nát trời chiều 2- Đặc điểm về hình tượng GV chọn một đoạn thơ hoặc văn xuôi miêu tả chân dung nhân vật để đọc lên cho HS nghe, ví dụ đoạn miêu tả chân dung nhân vật Chí Phèo. – Hình tượng là thế giới đời sống do ngôn từ gợi lên… – Hình tượng là phương tiện giao tiếp đặc biệt. Là một thông điệp nhà văn biểu hiện tư tưởng, tình cảm… 3-Luyện tập. a- Bài tập 1: (GV chia đôi bảng một bên là văn bản văn học hiểu theo nghĩa rộng, một bên là văn bản văn học hiểu theo nghĩa hẹp). b-Bài tập 2:Đoạn trích Truyện Kiều là đoạn thơ tả cảnh từ gần đến xa, phong cảnh hiện ra dần dần. Đó là tính nghệ thuật. Vẻ đẹp của cảnh chiều tà trong trẻo gợi sự quyến luyến. Đó là tính thẩm mĩ. 4- Củng cố nâng cao. Ngôn từ và hình tượng trong văn bản văn học có những đặc điểm làm nên tính nghệ thuật và thẩm mĩ của văn học. Ngôn từ được tổ chức đặc biệt, có tính biểu tượng, đa nghĩa; hình tượng là sản phẩm của sáng tạo, hư cấu và là phương tiện giao tiếp đặc thù. 5 – Rút kinh nghiệm
Cập nhật thông tin chi tiết về Giáo Án Ngữ Văn 10 Tiết 53 Đọc trên website Bac.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!