Bạn đang xem bài viết Hoàn Cảnh Sáng Tác,Nội Dung Nghệ Thuật Cảnh Khuya,Rằm Tháng Giêng được cập nhật mới nhất trên website Bac.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Cảnh khuya và Rằm tháng giêng đều là những bài thơ hay của tác giả Hồ Chí Minh sáng tác trong thời gian kháng chiến chống giặc ngoại xâm. Hãy nêu hoàn cảnh sáng tác và những điểm chính về nội dung nghệ thuật của 2 bài thơ này.
I. Bài Cảnh khuya
a. Hoàn cảnh sáng tác
Bài thơ Cảnh khuya được Bác sáng tác vào giai đoạn đầu của kháng chiến chống Pháp, cụ thể vào năm 1947. Đây là giai đoạn nhân dân hưởng ứng lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, rút lui lên những vùng rừng núi, hiểm trở để thành lập căn cứ, lực lượng chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài với thực dân Pháp.
Trong một đêm trăng đẹp, Bác ngắm cảnh và viết lên những vầng thơ tuyệt đẹp. Bài thơ lột tả vẻ đẹp của thiên nhiên, núi rừng đồng thời gửi gắm bên trong tâm sự của người lãnh đạo, lo lắng tương lai và vận mệnh của đất nước.
b. Nội dung
Bài thơ Cảnh khuya được viết ở chiến khu Việt Bắc, khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp với tiếng suối, trăng, cảnh khuya đẹp như vẽ… hình ảnh thơ sinh động, giàu sức biểu cảm. Tiếng suối được so sánh như tiếng hát trong trẻo, nhẹ nhàng. Trăng in bóng lên cổ thủ lồng nhau vào nhau tạo sự hài hòa, huyền ảo. Hình ảnh thiên nhiên qua cảm nhận của Bác rất đẹp và sinh động.Trên nền thiên nhiên đó là thi nhân – người chiến sĩ đang thao thức bởi Người lo lắng cho vận mệnh dân tộc.
c. Nghệ thuật
– Vận dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt.
– Biện pháp tu từ so sánh, ẩn dụ, điệp từ.
– Vẻ đẹp đêm trăng vừa cổ điển mang nét đẹp hiện đại.
– Ngôn từ giản dị, trong sáng toát lên tình yêu thiên nhiên, yêu nước và sự lạc quan, yêu đời của Bác.
II. Bài Rằm tháng giêng
a. Hoàn cảnh sáng tác
Rằm tháng giêng là bài thơ ra đời trong một đêm trăng rằm. Bác cùng với các cán bộ có cuộc họp quan trọng, buổi họp kết thức khi trời đã khuya, Bác cùng các cán bộ trở về bằng thuyền. Lấy cảm hứng từ đêm trăng rằm, Bác viết bài thơ để ghi lại khoảng khắc tuyệt đẹp từ thiên nhiên.
Thông tin thêm: Bài thơ được viết ở chiến khu Việt Bắc vào năm 1948, giai đoạn đầu của kháng chiến chống thực dân Pháp.
b. Nội dung
Bối cảnh viết bài thơ Rằm tháng giêng rất tình cờ, khi kết thúc một cuộc họp quan trọng, Bác trở về nhà bằng thuyền, đó cũng là thời điểm đêm về khuya, Bác đã thực sự rung động trước vẻ đẹp của đêm trăng rằm. Con thuyền không chỉ chở người mà còn chở đầy ánh trăng lướt đi, đó là hình ảnh vô cùng lãng mạn của nghệ sĩ – chiến sĩ Hồ Chí Minh. Bài thơ cũng toát lên sự ung dung, phong thái của Bác trong thời điểm khó khăn của cuộc kháng chiến.
c. Nghệ thuật
– Bài thơ gốc viết theo thất ngôn tứ tuyệt, dịch sang thể thơ lục bát.
– Mang vẻ đẹp cổ điển đặc trưng của phương Đông như: trăng, dòng sông, con thuyền.
– Ngôn từ có sức biểu cảm cao, hàm súc.
– Kết hợp giữa miêu tả và yếu tố biểu cảm giúp bài thơ mang nét đẹ cổ điển và hiện đại.
III. Ý nghĩa của 2 bài thơ
Cảnh khuya
Chiêm ngưỡng và hòa mình vào vẻ đẹp thiên nhiên đất trời nhưng không quên bày tỏ nỗi lòng của người lãnh đạo trước vận mệnh của dân tộc, đất nước.
Rằm tháng giêng
Thể hiện tâm hồn nghệ sĩ – chiến sĩ thưởng thức vẻ đẹp tuyệt vời từ thiên nhiên trong đêm trăng rằm.Bác có sự cảm nhận tinh tế trước thiên nhiên và phong thái ung dung, tự tại trong bất kì hoàn cảnh khắc nghiệt của chiến tranh.
Bài viết về biện pháp nghệ thuật trong bài Cảnh khuya
Cảnh khuya bài thơ đã lột tả được vẻ đẹp thiên nhiên và hình ảnh con người trong khung cảnh ấy. Trong không gian yên tĩnh người nghe có thể thưởng thức tiếng suối trong trẻo từ phía xa, biện pháp nghệ thuật sử dụng so sánh tiếng suối như tiếng hát của con người.
Trong câu “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa” điệp từ “lồng” được sử dụng hai lần tạo ra khung cảnh thiên nhiên với đêm trăng rừng tầng lớp , xen kẽ nhau tạo nên vẻ đẹp lung linh, đầy màu sắc qua con mắt của những người đang ngắm nhìn cảnh vật.
Trong hai câu đầu lột tả vẻ đẹp của núi rừng, thiên nhiên thì hai câu sau nói lên nổi lòng của con người là chính tác giả. Điệp từ “chưa ngủ” được sử dụng hai lần, bác hồ chưa ngủ vì cảnh đẹp nhưng cũng vì nước nhà đang chiến tranh. Bác đang suy nghĩ về tình hình đất nước và chiến tranh, điệp từ “chưa ngủ” đã thể hiện được nỗi lo nước nhà của bác.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Các biện pháp nghệ thuật sử dụng trong bài thơ đã thể hiện được vẻ đẹp thiên nhiên núi rừng Việc Bắc và nói lên nỗi lòng của người cha già lo lắng, suy nghĩ đối với vận mệnh của dân tộc.
Bài viết có tính chất tham khảo!
Lớp 7 –
Cảnh Khuya Và Rằm Tháng Giêng Chithao Ppt
?Trường THCS đông KinhGiáo viên thực hiện:
Bài ; Cảnh khuya và Rằm tháng giêngCảnh khuya và Rằm tháng giêng hồ chí minhI. đọc hiểu chú thích :1. Tác giả :Hồ Chí Minh -Một chủ tịch vĩ đại một danh nhân văn hoá thế giới ; một nhà thơ lớn 2. Tác phẩm :Cùng sáng tác tại Việt Bắc trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp gian khổ ác liệt Cùng viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt II.Đọc- hiểu văn bảnVăn bản 1: Cảnh khuya 1. Hai câu đầu :-Âm thanh ; tiếng suối so sánh với tiếng hát – ánh trăng với từ lồng được lặp lại -Thiên nhiên trong trẻo tươi sáng gợi niềm vui sống cho con người 2. Hai câu cuối : – Câu 3 chuyển từ cảnh sang người – Người chưa ngủ vì :+ Cảnh khuya như vẽ : cảnh đẹp , người say đắm với thiên nhiên + Nỗi nước nhà Vừa thiết tha với vẻ đẹp thiên nhiên Vừa hết sức lo lắng đến vận mệnh đất nước Biểu hiện tình yêu thiên nhiên và tình yêu đất nước trong tâm hồn Hồ Chí MinhCảnh khuya và rằm tháng giêng hồ chí minhI. đọc hiểu chú thích :Văn bản 2: Rằm tháng giêng – (Nguyên Tiêu 1. Hai câu đầu :Nguyệt chính viên :Trăng tròn nhất Không gian rộng thoáng , tràn ngập ánh trăngSông , nước , bầu trời tràn ngập hương xuân Thiên nhiên đẹp , con người nồng nàn tha thiết với vẻ đẹp thiên nhiên 2. Hai câu cuối Bàn việc quân :Bàn công việc kháng chiến rất khẩn trương, việc sinh tử của đất nước ánh trăng trở thành ngọn đèn trời khổng lồ , vừa là cảnh đẹp vừa là phương tiện để phục vụ đội quân cách mạnh hoạt động– Dạ bán :Nửa đêmCon thuyền cách mạng vẫn lướt nhanh chở người và chở đầy trăng nữa– Người và cảnh gắn bó hoà nhập Tình yêu thiên nhiên gắn liền với tình yêu đất nước của BácCảnh khuya và rằm tháng giêng hồ chí minhI. đọc hiểu chú thích : II.Đọc- hiểu văn bảnVăn bản 1: Cảnh khuya III. Tổng kết :1. Tạo cảnh thiên nhiên tươi đẹp từ đó biểu hiện tình yêu thiên nhiên và đất nước tha thiết . 2.Tâm hồn nhạy cảm và trân trọng những vẻ đẹp của tạo hoá thể hiện một phong cách sống lạc qua tự chủ 3. Thể thơ thất ngôn tứ ttuyệt , lời ít ý nhiều Sự gợi cảm của ngôn từ kết hợp miêu tả và biểu cảm IV. Luyện tập;Cảnh khuya và rằm tháng giêng hồ chí minhI. đọc hiểu chú thích : II.Đọc- hiểu văn bảnEm biết bài thơ nào của bác có nội dung như vậy nữa ?Về nhà : – Học rhuộc lòng 2 bài thơ – Thấy nét chung và đặc điểm của mỗi bài .
Top 3 Soạn Bài Cảnh Khuya, Rằm Tháng Giêng Ngắn Nhất.
Soạn bài Cảnh khuya, Rằm tháng giêng
Bản 1/ Soạn bài Cảnh khuya, Rằm tháng giêng (cực ngắn)
Bố cục
a. Cảnh khuya
– Phần 1 (hai câu đầu): Cảnh khuya tại chiến khu Việt Bắc
– Phần 2 (hai câu cuối): tâm trạng nhà thơ
b. Rằm tháng riêng
– Phần 1 (hai câu đầu): cảnh đêm trăng tròn
– Phần 2 (hai câu cuối): hoạt động cách mạng trong đêm trăng
Nội dung bài
– Hai bài thơ miêu tả cảnh cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc, thể hiện tình yêu thiên nhiên, tâm hồn tinh tế nhạy cảm lòng yêu đất nước sâu nặng và phong thái ung dung, tự tại của Bác.
– Hai bài thơ có hình ảnh thiên nhiên đẹp, có màu sắc cổ điển mà bình dị, tự nhiên
I. Đọc – hiểu văn bản
Câu 1 (trang 142 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
– Hai bài thơ đều được làm theo thể thất ngôn tứ tuyệt.
– Đặc điểm:
+ Số câu, số chữ: Mỗi bài có 4 câu, mỗi câu có 7 chữ
+ Hiệp vần: Chữ cuối cùng của các dòng 1 – 2 – 4 Cảnh khuya: xa – hoa – nhà, rằm tháng giêng: viên – thiên – thuyền.
– Ngắt nhịp:
+ Cảnh khuya: Câu 1: 3/4; Câu 2 + 3: 4/3; Câu 4. 2/5.
+ Rằm tháng giêng: Toàn bài 4/3.
Câu 2 (trang 142 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
– Âm thanh: Tiếng suối trong trẻo vang xa gợi thời gian đêm khuya, không gian thoáng đãng, tĩnh lặng
– Cách so sánh: Tiếng suối so sánh với tiếng hát xa làm cho tiếng suối thêm gần gũi với con người, thêm sống động trẻ trung hơn.
– Hình ảnh: Ánh trăng lồng vào vòm lá cố thụ gợi nên cảnh chập chùng, huyền ảo của bóng trăng, bóng cây và bóng hoa.
→ Vẻ đẹp của núi rừng Tây Bắc huyền ảo, lung linh, vừa có hình ảnh lại có cả âm thanh êm ái, trong sáng.
Câu 3 (trang 142 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
– Tâm trạng tác giả trong hai câu thơ cuối:
– Rung động niềm say mê trước vẻ đẹp của cảnh rừng Việt Bắc
– Thao thức chưa ngủ vì còn lo nghĩ đến vận mệnh dân tộc
⇒ Hai nét tâm trạng hai con người: người thi sĩ và chiến sĩ thống nhất trong tâm hồn Bác
– Trong hai câu thơ cuối có sử dụng điệp ngữ chưa ngủ
– Tác dụng
– Tạo nhịp điệu cho câu thơ
– điệp ngữ như tấm bản lề mở ra hai phía tâm trạng của cùng một con người: niềm say mê cảnh sắc thiên nhiên và nỗi lo việc nước
Câu 4 (trang 142 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
– Hai câu thơ đầu vẽ ra khung cảnh không gian cao rộng, bát ngát tràn đầy ánh trăng và sức sống của mùa xuân.
– Cách miêu tả không gian: chú ý đến toàn cảnh sự hài hòa thống nhất các bộ phận trong cái toàn thể chứ không đi sâu miêu tả đường nét
* Sự đặc biệt về từ ngữ trong câu thơ thứ hai: có ba từ xuân được lặp đi lặp lại
– Tác dụng:
+ Nhấn mạnh vẻ đẹp và sức sống mùa xuân của cảnh vật
+ Tạo cảm trạng thái chuyển động lớn dần của cảnh vật
Câu 5 (trang 142 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
– Hai câu cuối gợi nhớ đến những câu thơ, bài thơ:
Hai câu cuối của bài Phong Kiều dạ bạc của Trương Kế
Cơ Tô thành ngoại Hàn San tự
Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền.
Dịch thơ:
Thuyền ai đậu bến Cô Tô
Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn San
Ngoài ra ý thơ ở câu 2 khiến người đọc liên tưởng cảnh quan gác Đằng Vương của Vương Bột:
Lạc hà dữ cô lộ tề phi
Thu thủy cộng trường thiên nhất sắc.
(Ráng trời cùng bay với cò lẻ
Nước thu một màu với trời cao.)
Câu 6 (trang 142 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
– Bác có một tâm hồn đậm chất nghệ sĩ, yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước
– Phong thái lạc quan, ung dung tự tại
Câu 7 (trang 142 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Nhận xét về nét riêng của cảnh trăng trong hai bài Cảnh khuya và Nguyên tiêu
– Cảnh trăng trong Cảnh khuya là vẻ đẹp một đêm trăng trong rừng với tiếng suối trong trẻo như tiếng hát xa, cảnh vật lộng lẫy với trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
– Cảnh trăng trong Rằm tháng riêng là vẻ đẹp của cảnh trời nước bao la, trăng mang không khí, hương vị mùa xuân
Luyện Tập
Tìm đọc và chép lại một số bài thơ, câu thơ của Bác Hồ viết về trăng hoặc cảnh thiên nhiên.
NGẮM TRĂNG
Trong tù không rượu củng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe của ngắm nhà thơ.
TIN THẮNG TRẬN
Trăng vào của sổ đòi thơ
Việc quân đang bận xin chờ hôm sau
Chuông lầu chợt tỉnh giấc thu
Ấy tin thắng trận liên khu báo về.
Bản 2/ Soạn bài Cảnh khuya, Rằm tháng giêng (siêu ngắn)
Bố cục
Cảnh khuya
– Phần 1 (hai câu đầu): Cảnh khuya tại chiến khu Việt Bắc
– Phần 2 (hai câu cuối): tâm trạng nhà thơ
Rằm tháng riêng
– Phần 1 (hai câu đầu): cảnh đêm trăng tròn
– Phần 2 (hai câu cuối): hoạt động cách mạng trong đêm trăng
Câu 1 (trang 142 Ngữ Văn 7 Tập 1):
* Hai bài Cảnh khuya và Nguyên tiêu được làm theo thể thất ngôn tứ tuyệt
– Bài Cảnh khuya
+ Có bốn câu mỗi câu bảy chữ, có vần ở câu 1, 2, 4 không khác gì mô hình chung của thể tứ tuyệt.
+ Bài thơ cũng có bố cục khai thừa chuyển hợp hai câu đầu tả cảnh hai câu sau tả, hai câu sau tả tình.
+ So sánh mô hình chung bài thơ chỉ khác ở cách ngắt nhịp câu 1 và câu 4. Câu 1 ngắt nhịp 3/4 câu 2 ngắt nhip 2/5 thay vì 3/4 như thường
– Bài Rằm tháng riêng theo sát mô hình cấu trúc kể cả cách ngát nhịp. Bản dịch tuy bám sát nghĩa nhưng chuyển sang thể thơ lục bát
Câu 2 (trang 142 Ngữ Văn 7 Tập 1):
* Phân tích hai câu đầu bài thơ Cảnh khuya
– Cậu 1: Tiếng suối trong như tiếng hát xa
+ Cách so sánh tiếng suối như tiếng hát là cách so sánh đặc sắc:
* Người ta hay ví von tiếng suối với tiếng đàn
Côn sơn suối chảy rì rầm
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai
(Côn Sơn ca – Nguyễn Trãi)
Hay
Tiếng hát trong như nước ngọc tuyền
(Tiếng hát bến sông- Thế Lữ)
* Cách liên tưởng của Bác rất chân thực phù hợp với cảnh vật và sinh hoạt của Việt Bắc lúc bấy giờ.
+ cách so sánh ấy làm tiếng suối thêm gần gũi với con người thêm sống động trẻ trung hơn
– Câu 2: Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
+ bức tranh thiên nhiên được miêu tả trong câu thơ có chiều cao và nhiều tầng bậc trong không gian lại có những đường nét, hình ảnh lung linh tạo nên bởi ánh sáng và bóng cây bóng lá
+ ánh trăng lồng vào vòm lá cổ thụ tạo nên những mảng tối đậm nhạt đem trắng gợi nên cảnh chập chùng của bóng cây và bóng hoa
+ tất cả làm nên bức tranh nhiều tầng đường nét và hình khối hòa hợp quấn quýt ấm áp
+ hai tiếng lồng trong một câu thơ vừa lung linh huyền ảo, vừa cổ kính trang nghiêm
Câu 3 (trang 142 Ngữ Văn 7 Tập 1):
– Tâm trạng tác giả trong hai câu thơ cuối:
+ Câu 3: Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
* Câu thơ thể hiện chất nghệ sĩ trong tâm hồn Hồ Chí Minh
* Đó là sự rung động niềm say mêtruowsc vẻ đẹp như trăng của cảnh rừng Việt Bắc
+ Câu 4: Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
* Câu thơ như tấm bản lề mở ra chiều sâu mới trong tâm hồn tác giả
* Đó là niềm thao thức chưa ngủ vì còn lo nghĩ đến vận mệnh dân tộc trong gian đoạn đầu đầy gian khó ấy
⇒ Hai nét tâm trạng hai con người: người thi sĩ và chiến sĩ thống nhất trong tâm hồn Bác
– Trong hai câu thơ cuối có sử dụng điệp ngữ chưa ngủ
– Tác dụng
+ điệp ngữ như tấm bản lề mở ra hai phía tâm trạng của cùng một con người: niềm say mê cảnh sắc thiên nhiên và nỗi lo việc nước
+ hai khía cạnh ấy khong mâu thuẫn mà thống nhất cũng như con người thi sĩ và chiến sĩ luôn thống nhất trong con người Bác vậy.
Câu 4 (trang 142 Ngữ Văn 7 Tập 1):
* Hình ảnh không gian và cách miêu tả không gian trong bài Rằm tháng riêng
– Hai câu thơ đầu vẽ ra khung cảnh không gian cao rộng, bát ngát tràn đầy ánh sáng trong trẻo và sức sống của mùa xuân
+ câu 1 Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên: mở ra hình ảnh vầng trăng xuân lồng lộng giữa một bầu trời xuân trong trẻo cao rộng
+ câu thơ thứ 2 Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên: câu thơ vẽ ra không gian bát ngát xa rộng như không giới hạn với sông nước tiếp liền bầu trời
– Cách miêu tả không gian ở đây theo cách miêu tả truyền thống của thơ cổ phương Đông, chú ý đến đại thể đến toàn cảnh sự hài hòa thống nhất các bộ phận trong cái toàn thể chứ không đi sâu miêu tả đường nét
* Sự đặc biệt về từ ngữ trong câu thơ thứ hai
– Câu thơ có ba từ xuân được lặp đi lặp lại
– Tác dụng:
+ nhấn mạnh vẻ đẹp và sức sống mùa xuân của cảnh vật
+ khí xuân sắc xuân thấm vào từng cảnh vật tràn ngập cả đất trời
Câu 5 (trang 142 Ngữ Văn 7 Tập 1):
* Bài Rằm tháng riêng có nhiều hình ảnh và từ ngữ tương đồng với hình ảnh và từ ngữ tương đồng với hình ảnh từ ngữ tương đồng với hình ảnh từ ngữ trong nhiều câu thơ Đường luật khác
– Hai chữ yên ba rất thường gặp trong thơ ca cổ điển Trung Quốc và Việt Nam
– Hai câu cuối âm điệu rất gần gũi với một số câu thơ Đường và thơ cổ điển ví dụ như hai câu cuối trong Phong kiều dạ bạc của Trương Kế đời Đường
Cô Tô thành ngoại Hàn San tự
Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền
Dịch thơ :
Thuyền ai đậu bến Cô Tô
Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn San
Hoặc câu cuối bài Ngư nhân của Khổng Lộ thiền sư thời Lí
Quá ngọ tinh lai tuyết mãn thuyền
Dịch thơ:
Quá trưa tỉnh dậy, tuyết che đầy thuyền
Câu 6 (trang 142 Ngữ Văn 7 Tập 1):
* Tâm hồn và phong thái của Bác được biểu hiện qua hai bài thơ trên đó là phong thái ung dung lạc quan. Cụ thể:
– Những rung độngtinh tế và dồi dào của tâm hồn nghệ sĩ trước cái đẹp của thiên nhiên đất nước đã sáng tạo nên bức tranh đẹp về cảnh trăng nơi núi rừng Tây Bắc
– Tâm trạng của tác giả trong bài Cảnh khuya: mặc dù lo việc nước đến tận canh khuya nhưng vẫn không quên cảm nhận vẻ đẹp kì thú của cảnh trăng rừng của tiếng suối trong
– Cảnh con thuyền của vị lãnh tụ và các đồng chí sau lúc bàn bạc cách mạng trở về phơi phới nhẹ nhàng chở đầy trăng( bài Rằm tháng riêng)
– Giọng thơ khỏe khoắn trẻ trung có suy tư trăn trở nhưng vẫn hào hứng đầy niềm tin tưởng
Câu 7 (trang 142 Ngữ Văn 7 Tập 1):
* Nhận xét về nét riêng của cảnh trăng tronh hai bài Cảnh khuya và Nguyên tiêu
– Cảnh trăng trong Cảnh khuya là vẻ đẹp một đêm trăng rừng với tiếng suối trong như tiếng hát xa, cảnh vật lộng lẫy với trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
– Cảnh trăng trong Rằm tháng riêng là vẻ đẹp của cảnh trời nước bao la dưới ánh trăng rằm đầu năm
Luyện tập
Một số câu thơ của Bác Hồ viết về trăng hoặc cảnh thiên nhiên
Ngắm trăng
Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ
Tin thắng trận
Trăng vào cửa sổ đòi thơ
Việc quân đang bận xin chờ hôm sau
Chuông lầu chợt tỉnh giấc thu
Ấy tin thắng trận liên khu báo về
Bản 3/ Soạn bài Cảnh khuya, Rằm tháng giêng (ngắn nhất)
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng….miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k8: chúng tôi
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:
Soạn Bài: Cảnh Khuya, Rằm Tháng Giêng – Ngữ Văn 7 Tập 1
I. Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả (các em tham khảo phần giới thiệu về Hồ Chí Minh trong SGK Ngữ văn 7 tập 1).
2. Tác phẩm
Hai bài thơ Cảnh khuya và Rằm tháng giêng được viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt. Được Bác Hồ viết ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1946 – 1954). Hai bài thơ đã thể hiện tình cảm với thiên nhiên, tình yêu đối với đất nước và phong thái ung dung, tự tại của Bác Hồ.
II. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
* Hai bài Cảnh khuya và Rằm tháng giêng (phiên âm) được làm theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt.
* Đặc điểm của thể thơ thất ngôn tứ tuyệt:
Bài thơ có 4 câu
Mỗi câu có 7 chữ
Hiệp vần: chữ cuối của câu thứ 1,2,4 (xa – hoa – nhà, viên – thiên – thuyền).
Cách ngắt nhịp: Cảnh khuya (câu 1: 3/4, câu 2 + 3: 4/3, câu 4: 2/5), Rằm tháng giêng (toàn bài đều nhịp 4/3).
Câu 2:
Phân tích hai câu thơ đầu của bài Cảnh khuya:
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Hai câu thơ đầu miêu tả cảnh trăng sáng về khuya. Tiếng suối chảy trong đêm khuya thanh tĩnh nghe trong trẻo như tiếng hát xa. Trăng sáng lồng bóng cây cổ thụ, rồi xuyên qua từng khe lá rải xuống mặt đất như hoa.
Câu 3:
Hai câu thơ cuối của bài Cảnh khuya:
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Hai câu thơ chính là cái tình say đắm của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên. Có thể nói, một trong những lý do khiến “người chưa ngủ” chính là vì cảnh thiên nhiên quá tươi đẹp. Người vì say đắm trước vẻ đẹp thiên hiên mà không nỡ ngủ.
Bên cạnh đó, hai câu thơ này còn khắc họa một phương diện khác của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bác “chưa ngủ” không chỉ vì thiên nhiên quá đẹp mà còn bởi “Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”. Cụm từ “chưa ngủ” được lặp lại hai lần càng khắc sâu thêm nỗi băn khoăn, lo lắng về vận mệnh nước nhà. Không lúc nào Người không nghĩ về dân, về nước, dù là lúc ngắm cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp. Qua đó, cho thấy tấm lòng thiết tha vì dân, vì nước của Bác Hồ.
Câu 4:
* Hình ảnh không gian và cách miêu tả không gian trong bài thơ Rằm tháng giêng:
Rộng lớn, bao la: bầu trời, mặt nước, dòng sông như nối liền, trải rộng bởi sắc xuân bát ngát.
Tràn ngập ánh trăng: trời trăng, sông trăng và con thuyền chở đầy trăng. Hơn thế nữa, rằm tháng giêng là mùa trăng đầu tiên của năm, bao sự tinh khôi, mới mẻ, linh thiêng và đẹp đẽ nhất đều quy tụ lại trong hình ảnh trăng ngày rằm.
Tràn đấy sức xuân: sông xuân, nước xuân, trời xuân, vạn vật căng nồng sự sống
Tác giả không miêu tả một cách cụ thể, chi tiết mà chú ý sự khái quát của toàn cảnh và sự hài hòa giữa các cảnh vật.
* Điểm đặc biệt về từ ngữ của câu thơ thứ hai: Có 3 chữ “xuân” nối tiếp nhau: xuân giang, xuân thủy, xuân thiên.
Câu 5:
Bài thơ Nguyên tiêu (phiên âm) gợi cho em nhớ đến tứ thơ, câu thơ của Trương Kế đời Đường trong bài Phong Kiều dạ bạc có câu: “Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền”.
Câu cuối của bài Nguyên tiêu giống với câu thơ trên đều nói về lúc đêm khuya và đều nói về hình ảnh con thuyền trên sông nước. Tuy nhiên, điểm khác là ở chỗ, một bên “người khách” đến thăm tác giả là tiếng chuông chùa, còn một bên “người khách” ấy chính là trăng xuân chứa chan bát ngát và đượm tình.
Câu 6:
Cảnh khuya và Rằm tháng giêng được viết trong những năm đầu rất khó khăn của cuộc kháng chiến chống Pháp, nhưng vẫn thể hiện được phong thái ung dung và tinh thần lạc quan của Bác Hồ.
Tâm hồn chan hòa thiên nhiên, say đắm thưởng ngoạn vẻ đẹp của thiên nhiên trong mọi hoàn cảnh.
Hình ảnh trong hai bài thơ đều mang đậm vẻ đẹp cổ điển, những hình ảnh quen thuộc của thơ ca cổ phương Đông: con thuyền, dòng sông, ánh trăng, giọng thơ khỏe khoắn và trẻ trung.
Câu 7:
Hai bài thơ đều miêu tả về cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc, nhưng ở mỗi bài, vẻ đẹp của ánh trăng lại được người thi sĩ cảm nhận bằng một vẻ riêng.
Trong bài Cảnh khuya, hình ảnh ánh trăng đã được nhân hóa, trăng lồng bóng vào cây cổ thụ và trải “hoa” (hoa trăng) trên mặt đất. Cảnh vật ở đây như hiện ra lồng lộng dưới ánh trăng. Thêm vào đó, tiếng suối trong đêm khuya trong trẻo như tiếng ai đang ngân nga hát càng làm cho trăng khuya thêm thơ mộng.
Còn trong bài Rằm tháng giêng, trăng ở đây là trăng xuân, trăng mang không khí và hương vị của mùa xuân. Cảnh ở đây là cảnh trăng trên sông, lại thấp thoáng con thuyền nhỏ trong sương khói. Nhưng điểm đặc biệt nhất phải nói đến ở đây đó là sự chan hòa của ánh trăng như tràn đầy cả con thuyền nhỏ. Con thuyền chở đầy ánh trăng, chở những người chèo lái cuộc kháng chiến vừa gặt về một mùa ánh sáng rực rỡ trên cánh đồng tương lai của đất nước.
3
/
5
(
2
bình chọn
)
Cập nhật thông tin chi tiết về Hoàn Cảnh Sáng Tác,Nội Dung Nghệ Thuật Cảnh Khuya,Rằm Tháng Giêng trên website Bac.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!