Bạn đang xem bài viết Tổng Ôn Kiến Thức Về Bài Thơ Ánh Trăng Của Nhà Thơ Nguyễn Duy được cập nhật mới nhất trên website Bac.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Khái quát chung về bài thơ Ánh trăng
Tác giả
Nguyễn Duy (1948) quê ở Thanh Hóa.
Ông thuộc thế hệ nhà thơ quân đội trưởng thành trước cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
– Sau chiến tranh, Nguyễn Duy vẫn say sưa và tiếp tục con đường thơ của mình. Thơ ông ngày càng đậm đà, ổn định một phong cách, một giọng điệu “quen thuộc mà không chán”.
Thơ Nguyễn Duy giàu chất triết lí, thiên về chiều sâu nội tâm với những trăn trở, day dứt, suy tư.
Thơ ông gần gũi với văn hóa dân gian, nhưng sâu sắc mà rất đỗi tài hoa, đi sâu vào cái nghĩa, cái tình muôn đời của con người Việt Nam. “ Thơ Nguyễn Duy sâu lắng, thắm thiết cái hồn cái vía của ca dao, dân ca Việt Nam.Những bài thơ của ông không cố gắng tìm kiếm những hình thức mới mà đi sâu vào cái nghĩa cái tình muôn đời của con người Việt Nam. Ngôn ngữ thơ Nguyễn Duy cũng không bóng bẩy mà gần gũi, dân dã, đôi khi hơi “bụi”, phù hợp với ngôn ngữ thường nhật”.
Năm 2007, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
Tác phẩm tiêu biểu: Cát trắng (1973), Mẹ và em ( 1987), Đường xa (1990), Về (1994)…
Xuất xứ
Bài thơ được in trong tập Ánh trăng, NXB Tác phẩm mới, Hà Nội, 1984.
Hoàn cảnh sáng tác
Bài thơ được viết năm 1978, ba năm sau ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, viết tại thành phố Hồ Chí Minh.
Nguyễn Duy thuộc thế hệ nhà thơ – chiến sĩ trưởng thành từ cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Đây là thế hệ từng trải qua bao thử thách, gian khổ, từng chứng kiến bao hi sinh lớn lao của nhân dân, đồng đội trong chiến tranh, từng sống gắn bó cùng thiên nhiên tình nghĩa. Nhưng khi đã trải qua máu lửa, nước nhà thống nhất, được sống trong hòa bình, giữa những tiện nghi hiện đại, người ta dễ quên những gian lao, nghĩa tình của một thời đã qua. Ánh trăng được viết trong bối cảnh cảm xúc đó, là một lần “giật mình” của Nguyễn Duy trước sự lãng quên ấy.
Thể loại và bố cục của bài thơ
Thể thơ năm chữ.
Bố cục bài thơ có sự kết hợp giữa trữ tình và tự sự. Bài thơ mang dáng dấp một câu chuyện nhỏ được kể theo trình tự thời gian. Dòng cảm xúc của bài thơ được mang theo dòng tự sự này mà bộc lộ.
Ba khổ đầu là kí ức về vầng trăng, gắn với hồi nhỏ, hồi chiến tranh rồi đến hồi về thành phố ( thời hòa bình), từ là “vần trăng tình nghĩa”, vầng trăng tri kỉ” đến thành “ người dưng qua đường”.
Ba khổ cuối là ảm xúc trước vầng trăng hiện tại. Khổ thứ tư là bước ngoặt để bộc lộ cảm xúc. Vầng trăng đột ngột hiện ra trong cảnh mất điện đã gợi lại bao kỉ niệm, nghĩ suy.
Đặc điểm nội dung, nghệ thuật
“Ánh trăng” như một lời tự nhắc nhở về những năm tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu. Bài thơ có ý nghĩa gợi nhắc củng cố ở người đọc thái độ sống “uống nước nhớ nguồn” ân nghĩa thủy chung cùng quá khứ.
Bài thơ kết hợp giữa trữ tình và tự sự, hình ảnh thơ vừa cụ thể vừa khái quát, giàu tính biểu cảm, giọng điệu tâm tình, tự nhiên.
Định hướng tiếp cận bài thơ
Kí ức về vầng trăng
Bài tơ mở ra dòng hoài niệm, bắt đầu từ quá khứ rất xa. Hoài niệm ấy tắm đẵm ánh trăng. Vầng trăng đã gắn bó sâu nặng với con người từ thuở ấu thơ, nhất là trong những năm tháng gian lao thời chiến tranh. Trăng là hình ảnh của thiên nhiên, hồn nhiên, tươi mát, thơ mộng, là tri kỉ của con người. Trong những năm tháng ấy người lính xông pha nơi trận mạc, gắn bó với những cánh rừng, với thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu, với cuộc sống đơn sơ bùn đất. Con người sống “hồn nhiên như cây cỏ”, “trần trụi với thiên nhiên”. Mọi niềm vui nỗi buồn đều gắn với đem trăng. Trăng là nguồn sáng, là vẻ đẹp, là bạn hữu tình, tri kỉ, trăng trở thành một phần của cuộc sống. Bởi thế, lòng đã tự hẹn lòng về một mối tình chung thủy, son sắc với vầng trăng, “ngỡ không bao giờ quên”. Từ “ngỡ” vừa bâng khuâng, vừa tiếc nuối như báo trước một sự đổi thay lớn lao, một nghĩa tình đáng ra phải được trân trọng.
Hoàn cảnh đổi thay tác động đến con người khiến con người lãng quên vầng trăng:
Từ hồi về thành phố
Quen ánh điện cửa gương
Vầng trăng đi qua ngõ
Như người dưng qua đường
Thành phố không chỉ là một địa điểm khác mà là một cuộc sống mới của hòa bình khi chiến tranh đau thươgn đã lùi xa. Hòa bình, những người lính từ những cánh rừng trở về thành phố; cuộc sống thành phố đầy đủ tiện nghi, lấp lánh gương kính đèn màu, bởi thế, trăng vẫn rất gần- “đi qua ngõ”, vẫn là người bạn chung tình thuở trước nhưng lòng người đã thay đổi nên trăng thành người “dưng” và còn như “người dưng qua đường”. Tri kỉ thành người dưng, câu thơ ngắn gọn, súc tích mà phần thơ không diễn đạt bằng lời thì vô cùng. Cai sự quên nhớ ấy âu cũng là lẽ thường.
Suy ngẫm về vầng trăng
Khổ bốn
Cuộc sống cuốn theo dòng chảy của nó. Trăng tưởng đã bị mờ chìm đi trước cuộc sống thị thành hoa lệ và nhiều lo toan, bận bịu nhưng nó đã có dịp ngó lên khicó một khoảnh khắc mà cuộc sống hiện đại biến mất, để rồi đánh thức kỉ niệm và gợi bao suy ngẫm. Ba khổ đầu, giọng kể, nhịp trôi chảy bình thường dù cũng có sự biến đổi “từ hồi về thành phố”. Đến khổ thứ tư, giọng thơ đột ngột cất cao, với bước ngoặt của sự việc, với sự xuất hiện của vầng trăng. Hoàn cảnh của bài thơ được đẩy lên khi “Thình lình đèn điện tắt – phòng buyn-đinh tối om” và con người trong phút chờ diêm tìm lửa đã phản xạ như một thói quen: “vội bật tung cửa sổ”, và đột ngột tình cờ như được sắp đặt, vầng trăng tròn vành vạnh chờ bên cửa sổ, vầng trăng tình nghĩa, không hao khuyết, vẫn như thuở nào. Còn con người thì lãng quên, bởi thế bây giờ gặp lại, đột ngột, bất ngờ. Phép đảo ngữ với từ “thình lình” đặt lên đầu đã báo trước một cuộc gặp gỡ bất chợt mà kì diệu. Phép đảo ngữ thứ hai xuất hiện “đột ngột vầng trăng tròn” càng nhấn mạnh vào sự bất ngờ kì diệu của cuộc gặp gỡ.
Khổ năm
Thời gian lúc này như ngừng trôi cho cuộc gặp gỡ giữa hai tâm hồn. Khi người và trăng, mặt nhìn mặt, thì phút chốc ùa dậy trong tâm trí người lính xưa bao kỉ niệm của những năm tháng gian lao, bao hình ảnh của thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu. Con người như lặng đi trong nỗi xúc động mãnh liệt, trong tư thế lặng im có phần thành kính: “Ngửa mặt lên nhìn mặt” và thoáng chút ngậm ngùi: “có cái gì rưng rưng”, cái rưng rưng như đọng nước mắt, vừa mừng vui, vừa nghẹn ngào. Trăng và người như đã “đối diện toàn tâm”. Cuộc sống hiện tại như ngừng lại để con người soi vào quá khứ, vào một thời họ đã lãng quên, soi vào chính mình, nhìn trăng mà thấy: “như là đồng là bể – như là sông là rừng”. Giọng thơ trầm lắng, chậm rãi cùng các điệp ngữ như dồn về những lớp sóng của hoài niệm. Trăng gợi bao liên tưởng sâu sắc. Trăng nhắc nhớ về quá khứ, quá khứ xa và gần; đất nước và quê hương; thiên nhiên và cuộc sống; lao động và chiến đấu; tập thể và cá nhân. Trăng gợi lên hình ảnh của hiện tại: sự giàu đẹp và nỗi vất vả gian lao còn phải phấn đấu, niềm tin và hy vọng, cái lớn lao, sự hùng vĩ của thiên nhiên cùng sức mạnh con người trong cuộc sống. Sự trở lại và liệt kê liên tiếp những hình ảnh: đồng, bể, sông, rừng, không gợi sự khô khan, mà gợi lên bao tình cảm, suy ngẫm, trải nghiệm. Những câu thơ như thước phim quay chậm của quá khứ qua con mắt người ngắm trăng. Đối diện với trăng là đối diện với một thuở ấu thơ, một thời trai trẻ, một huở hoa niên, một phần của cuộc đời. Câu thơ liền mạch, nhịp thơ ngân nga, thiết tha cảm xúc, như một lời tâm sự chân thành, sâu lắng.
– Khổ sáu
Trong cuộc gặp lại không lời này, trăng va fng]ời như có sự đối lập. Trăng – hình ảnh của thiên nhiên, trong cảm nhận của con người, giờ đây theo quy luật tuần hoàn của nó, vẫn chiếu sáng, vẫn “tròn vành vạnh” dẫu cho “người vô tình”. Suốt bài thơ, vần trăng luôn được miêu tả gắn với các định ngữ (“tình nghĩa”, “tròn”), đến khổ cuối kết tinh trong hình ảnh “tròn vành vạnh”, đó là ân nghĩa thủy chung, là những giá trị tốt đẹp của quá khứ mãi vẹn nguyên. Cái im lặng của trăng, cái ánh sáng dịu mát của trăng không phải là một sự bất động mà lại làm cho con người suy ngẫm về mình. Con người như có sự ân hận, xót xa vì đã “vô tình”, vô tình với trăng cũng là vô tình với cuộc sống, với con người và cả với những gì thân thuộc, với quá khứ, với hiện tại. Cái “im phăng phắc”, sự im lặng đầy tình nghĩa, không một lời trách cứ mà có phần nghiem khắc của trăng đã đánh thức con người, làm xáo động tâm hồn người lính xưa. Con người “giật mình” trước ánh trăng lặng lẽ là sự bừng tỉnh của nhân cách, trở về với lương tâm trong sạch, tốt đẹp. Đó là một nỗi ăn năn nhân bản, thức tỉnh tâm linh, làm đẹp con người. Cái “giật mình” chứa đựng cả tin yêu, hi vọng. Sự xao động trong lặng yên này như một mạch nước ngầm vọt trào lên sẽ xua đi bao lỗi lầm để vững vàng tạo một cuộc sống đẹp đẽ. Giọng thơ từ thiết tha đến trầm lắng trong cảm xúc và suy tư lặng lẽ. Không phải ngẫu nhiên mà trong bài tác giả nhiều lần nhắc đến “vầng trăng tròn”, còn đến đây lại nhắc đến Ánh trăng và tên tập thơ cũng là Ánh trăng. “Vầng trăng tròn” để nói về quá khứ thủy chung, tình nghĩa, vẹn nguyên, còn “ánh trăng” để nói đến vầng hào quang của quá khứ, ánh sáng của lương tâm, của đạo đức, cái ánh sáng rọi soi, thức tỉnh, để xua đi khuất tối trong tâm hồn.
Hình ảnh thơ đến đây gợi ra chiều sâu tư tưởng triết lí: vầng trăng không chỉ là hiện thân cho vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là biểu tượng cho quá khứ nghĩa tình, hơn thế, trăng còn là vẻ đẹp bình dị mà vĩnh hằng của đời sống. Vầng trăng cứ tròn đầy và lặng lẽ kể chi người “vô tình” là biểu tượng cho sự bao dung, độ lượng, cho nghĩa tình thủy chung, trọn vẹn, trong sáng, vô tư, không đòi hỏi sự đền đáp. Đó chính là phẩm chất cao cả của nhân dân mà Nguyễn Duy cũng như nhiều nhà thơ cùng thời đã phát hiện và cảm nhận một cách sâu sắc trong thơ từ thời chiến tranh chống Mĩ. Vầng trăng cứ tròn vành vạnh tượng trưng cho quá khứ đẹp đẽ, vẹn nguyên, chẳng thể mờ phai. “Ánh trăng im phăng phắc” chính là người bạn, nhân chứng nghĩa tình mà nghiêm khắc đang nhắc nhở nhà thơ (và cả trong mỗi chúng ta). Con người có thể vô tình, lãng quên, nhưng thiên nhiên, nghĩa tình quá khứ thì luôn tròn đầy, bất diệt. Ánh trăng vì thế không chỉ là chuyện của một người, một thế hệ – thế hệ từng sống hào hùng suốt một thời đánh giặc, mà có ý nghĩa với nhiều người, với mọi thời. Nó có ý nghĩa cảnh tỉnh, gợi cho mọi người sống ý nghĩa, sống đẹp, xứng đáng với, những người đã khuất, xứng đáng với chính mình, trân trọng quá khứ để vững bước trên đường tới tương lai. Bài thơ nói chuyện trăng mà lại là chuyện đời, khơi đúng cái mạch nguồn đạo lí truyền thống của dân tộc: thủy chung, ngĩa tình, uống nước nhớ nguồn, lời thơ thấm thía, xúc động, bởi trước hết nó là lời tự nhắc nhở với giọng trầm tĩnh mà lắng sâu.
Cảm nhận tác phẩm từ nhiều góc nhìn
Ý kiến của Lương Kim Phương
“…Vậy thì vầng trăng ở đây có phải chỉ đơn giản là vầng trăng tuổi thơ, cùng tri kỉ trong chiến đấu hay nó còn mang ý nghĩa khác mà ta cần kiếm tìm? Phải chăng đó là biểu tượng của nghĩa tình trọn vẹn, trong sáng của nhân dân mà trong những năm chiến đấu người lính đã cảm nhận. Tôi cho rằng những trăn trở cuối bài không chỉ dành cho những ai đã từng là người lính, từng vật lộn với gian nan, mà là dành cho tất cả chúng ta. Tự mỗi người trong chúng ta sẽ tự đối diện với quá khứ, xem mình đã sống ra sao, như thế nào …?
Bài thơ giống như câu chuyện đầy chất thơ, đầy hiện thực đời sống. Tuy thế, bài thơ không một chút đao to búa lớn, cũng làm gì có roi vọt mà sao khi ta đọc như thấy có ai quất vào người mình đau đớn. “Ánh trăng” giản đơn, nhẹ nhàng về câu chữ; tự nhiên thuần thục về kết cấu; bình dị, dễ hiểu về ý thơ mà vẫn đọng lại trong người đọc bao suy ngẫm xót xa. Tôi nghĩ điều nhà thơ muốn nói còn nằm ngoài ngôn ngữ trong thơ, tức sức gợi của bao la, vô kể”.
(Lương Kim Phương, Thơ, bốn phương cùng bình, NXB Thanh niên, Hà Nội,1999)
Ý kiến của Bùi Vợi
“Bài thơ viết về ánh trăng mà nói chuyện đời; chuyện tình nghĩa. Tác giả chọn một lối viết giản dị, dễ hiểu.
… Qua bài thơ, tác giả đối thoại với chính mình và thủ thỉ tâm sự với bạn đọc. Cái lối của bài thơ là sự chân thành, sự tâm tình của một khoảnh khắc tâm tình rất thật”.
(Bùi Vợi, Báo Văn nghệ số 16, ngày 19/4/1986)
Phân Tích Bài Thơ “Ánh Trăng” Của Nguyễn Duy
Nguyễn Duy thuộc thế hệ làm thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.Vừa mới xuất hiện, Nguyễn Duy đã nổi tiếng với bài “Tre Việt Nam”. Bài “Hơi ấm ổ rơm” của ông đã từng đoạt giải hưởng báo Văn nghệ. “Ánh trăng” cũng là một trong những bài thơ được nhiều độc giả yêu thích bởi tình cảm chân thành, sâu sắc, tứ thơ bất ngờ mới lạ. Qua bài thơ, tác giả đã kín đáo bộc lộ những suy nghĩ, chiêm nghiệm về một lẽ sống cao quý trong cuộc đời của mỗi con người. Khổ thơ mở đầu như những lời tự sự ghi lại những dòng hồi ức của tác giả về quá khứ: “Hồi nhỏ sống với đồng với sông rồi với bể hồi chiến tranh ở rừng vầng trăng thành tri kỉ” Trăng gắn bó với tác giả ngay từ thời thơ ấu. Trăng gắn với đồng ruộng, dòng sông, biển cả. Dù ở đâu, đi đâu trăng cũng ở bên cạnh. Nhưng phải đến khi ở rừng, nghĩa là lúc tác giả sống trên tuyến đường Trường Sơn, xa gia đình, quê hương, vầng trăng mới thành “tri kỷ”. Trăng với tác giả là đôi bạn không thể thiếu nhau, hiểu biết, thông cảm lẫn nhau. Điệp từ “hồi”, “với” diễn tả cuộc sống nhiều biến động của một con người. Điều ấy chứng tỏ nhà thơ đã đi nhiều, trải nhiều… Qua những hình ảnh không gian “đồng”, “sông”, “bể”, “rừng”, tác giả đã diễn tả tinh tế sự vận động của thời gian gắn bó với sự trưởng thành của nhà thơ lớn lên từ đồng nội… Tác giả như khắc đậm thêm tình cảm của mình đối với trăng: “Trần trụi với thiên nhiên hồn nhiên như cây cỏ ngỡ không bao giờ quên cái vầng trăng tình nghĩa”
Trăng có vẻ đẹp bình dị vô cùng, một vẻ đẹp không cần trang sức, đẹp một cách vô tư, hồn nhiên. Trăng tượng trưng vẻ đẹp thiên nhiên nên trăng hòa vào thiên nhiên, hòa vào cây cỏ. Hay nhà thơ còn muốn diễn tả sự gần gũi giữa mình với thiên nhiên, gần gũi với trăng: “Trần trụi với thiên nhiên”. Tâm hồn người chiến sĩ lúc ấy cũng “hồn nhiên” vô tư đến độ “như cây cỏ”… Vầng trăng “tri kỷ” đã đẹp rồi mà “vầng trăng tình nghĩa” còn cao quý biết nhường nào: “ngỡ không bao giờ quên cái vầng trăng tình nghĩa” Trăng mỗi tháng một lần theo chu kỳ tuần hoàn của thiên nhiên, lại đến với con người. Trăng mang ánh sáng đến cho con người giữa ban đêm. Trăng tỏa ánh sáng xuống vòm cây, soi tỏ những lối đi, tỏa vẻ đẹp dịu mát xuống sân nhà. Trăng làm vui vẻ trẻ con, làm ấm lòng người già, trăng tạo mộng mơ cho đôi lứa, trăng chia ngọt sẻ bùi, đồng cam cộng khổ với những người lính ở rừng núi. Cái “tình nghĩa” vẹn toàn ấy của trăng làm sao con người có thể quên được. Cách nhân hóa “vầng trăng thành tri kỉ”, “vầng trăng tình nghĩa” thể hiện tình cảm nặng lòng của tác giả đối với trăng biết nhường nào! Từ “ngỡ” ở đầu câu thơ thứ ba như báo trước một điều gì sẽ xảy ra trái với dự đoán và suy nghĩ ban đầu… Điều ấy đã trở thành hiện thực, điều “ngỡ không bao giờ quên” ấy bây giờ đã quên: “Từ hồi về thanh phố …như người dưng qua đường” Trước đây tác giả sống với sông, với bể, với rừng, bây giờ môi trường sống đã thay đổi. Tác giả về sống với thành phố. Đời sống cũng thay đổi theo, quen “ánh điện, cửa gương”. “Ánh điện” và “cửa gương” tượng trưng cho cuộc sống sung túc, đầy đủ sang trọng… dần dần “cái vầng trăng tình nghĩa” ngày nào bị tác giả lãng quên. Phải chăng “vầng trăng” ở đây tượng trưng cho những năm tháng gian khổ ấy. Đó là tình bạn, tình đồng chí được hình thành từ những tháng năm gian khổ ấy. “Trăng” bây giờ thành “người dưng”… Hình ảnh nhân hóa ở đây thật sinh động “đi qua ngõ”. Trăng đâu có cao xa vời vợi, trăng vẫn gần gũi thân thương vậy mà con người thật lạnh lùng dửng dưng… Rõ ràng hoàn cảnh tác động đến con
người thật mạnh mẽ. Bởi thế người đời vẫn thường nhắc nhau: “Ngọt bùi nhớ lúc đắng cay – Ra sông nhớ suối có ngày nhớ đêm”. Khổ thơ này có kết cấu đối lập, một bên là “ánh điện, cửa gương” sáng lòa, lộng lẫy, rực rỡ và một bên là “ánh trăng” dịu ngọt, thanh nhẹ. Đặt những hình ảnh có vẻ đối lập bên nhau, Nguyễn Duy muốn bộc lộ kín đáo một lời tự thú chân thành, nghiêm khắc. Bài thơ được phát triển đến một tứ thơ có chút kịch tính: “Thình lình đèn điện tắt …đột ngột vầng trăng tròn” Cử chỉ “vội bật tung cửa sổ” lúc bấy giờ chỉ là phản xạ hết sức tự nhiên của một người quen với ánh sáng điện nay lại bị giam trong bóng tối, mong có được một chút ánh sáng bên ngoài cho căn phòng đỡ tối tăm hơn mà thôi. Nhưng may mắn thay cũng là trớ trêu thay, lúc ấy lại có trăng. Trăng trở nên quý giá biết bao vào những khi mất điện. Và riêng tác giả, cái vầng trăng đột ngột hiện trên khoảng trời kia đâu phải chỉ để thay thế trong khoảnh khắc cho sự cố vừa rồi, mà nó còn làm xáo trộn tâm hồn thi sĩ: “Ngửa mặt lên nhìn mặt …như là sông, là rừng” Trong câu thơ “Ngửa mặt lên nhìn mặt”, tác giả dùng đối xứng hai từ “mặt” rất hay. Đó là nhìn mặt tri kỷ, mặt của tình nghĩa mà bấy lâu nay mình dửng dưng. Nguyễn Duy gặp lại ánh trăng như gặp lại người bạn tuổi thơ, như gặp lại người bạn từng sát cánh bên nhau trong những tháng năm gian khổ. Từ gợi tả “rưng rưng” diễn tả nỗi xúc động của thi sĩ… Những kỉ niệm ngày nào bấy lâu tưởng bị chôn vùi nay lại ùa về đánh thức tâm hồn người trong cuộc: “như là đồng là bể như là sông, là rừng” Điệp từ “như là” cùng với nhịp thơ gấp bộc lộ rất rõ cảm xúc đang trào dâng mạnh mẽ… Khổ cuối bài thơ, Nguyễn Duy đưa người đọc cùng đắm chìm trong suy tư, trong chiêm nghiệm về “vầng trăng tình nghĩa” một thời: “Trăng cứ tròn vành vạnh kể chi người vô tình ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.” Hình ảnh “vầng trăng” còn được nhà thơ nhìn lại “tròn vành vạnh” thật là đẹp, một cái đẹp viên mãn không hề bị khiếm khuyết. Cái ánh sáng tròn đầy hay cũng là cái đẹp của tình nghĩa thủy chung, nhân hậu mặc cho ai kia thay đổi, vô tình. Và cao quý biết bao bởi vì “vầng trăng” ngày nào còn tỏ ra bao dung độ lượng: “kể chi người vô tình”. Nhưng chính ánh trăng vô ngôn, không một lời trách cứ ấy đã khiến cho “người vô tình” thấy rõ cái khiếm khuyết của bản thân mà không khỏi “giật mình” tỉnh ngộ: “ánh trăng im phăng phắc đủ cho ta giật mình” Ánh trăng hay là ánh nhìn? Vừa nghiêm khắc, lạnh lùng, vừa bao dung độ lượng, “sự im lặng đáng sợ” ấy khiến kẻ trong cuộc phải “giật mình” vì đến lúc này mới nhận rõ mình hơn. Cái “giật mình” chân thành thay cho một lời sám hối. Đó chính là cái hay và độc đáo của bài thơ có sức cảm hóa lòng người. Bài thơ gây được xúc động bởi cách diễn tả như một lời tâm sự chân thành, lời tự nhắc nhở có giọng trầm tĩnh mà lắng sâu. Khổ thơ cuối của bài thơ mang chiều sâu tư tưởng triết lý: vầng trăng cứ tròn đầy lặng lẽ, “kể chi người vô tình”, là biểu tượng của sự bao dung độ lượng, của nghĩa tình thủy chung trọn vẹn trong sáng mà không hề đòi hỏi sự đền đáp. Đó cũng chính là phẩm chất cao cả của nhân dân mà Nguyễn Duy cũng như nhiều nhà thơ cùng thời đã phát hiện và cảm nhận một cách sâu sắc. Kb: Với một giọng điệu thơ nhẹ nhàng, sâu lắng kết hợp với thể thơ ngũ ngôn và việc không viết hoa chữ cái đầu dòng thơ – thể thơ phù hợp với việc tự sự, bộc lộ cảm xúc, bài thơ “Ánh trăng” đã thực sự gây nhiều xúc động đối với bao độc giả. Có lẽ ai đã từng đọc “Ánh trăng” cũng đều nghiêm khắc với chính mình như thế vì một thời quá khứ chưa được đánh giá đúng mức. Vâng, muộn còn hơn không, mỗi chúng ta đều phải có trách nhiệm với những gì thuộc về quá khứ. Hẳn “Ánh trăng” không chỉ làm “giật mình” một Nguyễn Duy mà thôi!
Các từ khóa trọng tâm ” cần nhớ ” của bài viết trên hoặc ” cách đặt đề bài ” khác của bài viết trên:
nghị luận về bài thơ ánh trăng
nghi luan anh trang
,
Sơ Đồ Tư Duy Bài Thơ Ánh Trăng Của Nguyễn Duy
Gửi bài viết qua email
Lưu bài viết này
Sơ đồ tư duy bài thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy
Đăng lúc: Thứ bảy – 30/11/2013 19:56. Đã xem 18023
Chuyên mục :
Ánh Trăng
Một tác phẩm không thể thiếu khi ôn thi vào lớp 10
Tác giả bài viết:
Hội ôn thi vào lớp 10
Chú ý: Việc đăng lại bài viết trên ở website hoặc các phương tiện truyền thông khác mà không ghi rõ nguồn http://thivao10.com là vi phạm bản quyền
Từ khóa:
Sơ đồ tư duy bài thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy
Đánh giá bài viết
52
14
3.7
/
5
Cảm Nhận Bài Thơ Ánh Trăng Của Nguyễn Duy Ngữ Văn 9
Cam nhan bai tho Anh trang cua Nguyen Duy – Đề bài: Anh chị hãy viết bài văn nêu Cảm nhận về bài thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy.
Nguyễn Duy vừa là nhà thơ vừa là người lính trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Bài thơ ” Ánh trăng” được trích trong tập thơ cùng tên của tác giả ra đời sau những năm miền Nam hoàn toàn giải phóng. Đó là tiếng lòng là những suy nghĩ rất riêng tư sự hoài niệm về quá khứ nhắc chúng ta không bao giờ được lãng quên về cội nguồn về những người đã khuất.
Trước hết, vầng trăng thuở còn thơ được trải rộng trên một không gian bao la:
” Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể”
Hai câu thơ chỉ có 10 tiếng mà có tới ba lần lặp lại từ ” với” đã diễn tả một tuổi thơ rất hạnh phúc được đi nhiều, biết nhiều, được ngắm trăng trên đồng quê, ngắm trăng trên dòng sông và ngắm trăng trên bãi bể. Tuổi thơ của chúng ta dễ mấy ai được như nhà thơ ngắm trăng trong không gian rộng lớn như vậy. Thuở bé nhà thơ Trần Đăng Khoa cũng chỉ được ngắm trăng nơi sân nhà:
” Sân nhà em sáng quá
Nhờ ánh trăng sáng ngời
Trăng tròn như cái đĩa
Lơ lửng mà không rơi
Những đêm nào trăng khuyết
Trông giống con thuyền trôi
Em đi trăng theo bước
Như muốn cùng đi chơi”
Tuổi thơ được ngắm trăng thỏa thích như thế,những câu thơ đã gợi về kỉ niệm xa xôi. Về một thời chiến tranh máu lửa:
” hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ”
Hồi chiến tranh, vầng trăng và người lính đã trở thành tri kỉ. trở thành người bạn thân,hiểu biết nhau. Trăng đã gắn bó với người lính trên mỏi nẻo đường hành quân,người chiến sĩ nằm ngủ dưới trăng:
” Gối khuya ngon giấc bên song trăng nhòm”
( Hồ Chí Minh)
Giữa rừng khuya sương muối người chiến sĩ đứng chờ giặc tới:
” Đầu súng trăng treo”
( Chính Hữu)
Nẻo đường hành quân của người chiến sĩ nhiều đêm đã trở thành ” nẻo đường trăng dát vàng”. Trăng đã chia ngọt sẻ bùi hân hoan trong niềm vui thắng trận với người lính tiền phương. Đất nước trải qua những năm dài máu lửa, trăng với anh bộ đội đã vượt lên mọi tàn phá hủy diệt của bom đàn quân thù:
” Và vầng trăng,vầng trăng đất nước
Vượt qua quầng lửa mọc lên cao”
( Phạm Tiến Duật)
Trăng với người lính trong bài thơ của Nguyễn Duy gợi cho mọi người nhớ các tao nhân mặc khách ngày xưa” đăng lâu vọng nguyệt” người lính thưởng trăng, cảm nhận được hết vẻ đẹp của trăng và chia sẻ tâm trạng với trăng giúp người đọc liên tưởng tới sự gắn bó đầy thi vị của con người và thiên nhiên.
Những năm tháng gian lao của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên đất nước đã làm nên những cốt cách của con người, cốt cách của người lính:
” trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ”
Người lính sống hòa mình vào thiên nhiên gắn bó thân thiết với thiên nhiên vầng trăng trở thành biểu tượng đẹp của những năm tháng quá khứ gắn bó máu thịt của con người. Trăng trở nên có tình có nghĩa. Và vầng trăng nghĩa tình ấy tưởng chừng như không thể quên được:
” ngỡ không bao giờ quên
Cái vầng trăng tình nghĩa”
Hoàn cảnh thay đổi, cuộc chiến tranh kết thúc,người lính trở về với cuộc sống ngày thường. Anh cũng giống như tất cả những con người khác bị vòng xoáy cuộc đời cuốn đi. Người lính đã không còn nhớ đến thời gian chiến tranh ác liệt, không nhớ đến những năm tháng ở rừng với vầng trăng là người bạn tri kỉ:
Nỗi băn khoăn nỗi lòng tâm trạng đó ta cũng đã bắt gặp khi nhân dân Việt Bắc đưa cán bộ về xuôi:
Cuộc sống hối hả, với ánh sáng nhân tạo của đèn điện của gương,nhịp sống ở đây đã không để con người có thời gian nghĩ về quá khứ, con người đã trở nên vô tình với vầng trăng ” như người dưng qua đường”. Vầng trăng tri kỉ đã bị lãng quên dửng dưng,trăng xa lạ như người qua đường.
Trong cuộc đời con người đã có những sự thay đổi đáng sợ, sự thay đổi làm biến chất hoàn toàn nhân cách con người. Nếu như con người ngày xưa đầy tình nghĩa thì con người hiện tại lại vô cùng bạc bẽo. Những vần thơ của Nguyễn Duy như sự thức tỉnh sám hối lương tri con người, như tiếng chuông cảnh tỉnh làm giật mình lay động rất nhiều tâm hồn con người.
Thế rồi một tình huống đột ngột xuất hiện, mất điện toàn thành phố phòng tối con người mất phương hướng lúc đó người ta mới tìm đến ánh sáng để định hướng cho mình. Đó chính là lúc:
Vầng trăng xuất hiện bất ngờ như chính tình huống trong cuộc đời thực. Vầng trăng xưa lại trở về với con người vẫn tròn vẫn đẹp vẫn thủy chung son sắt. Nhưng quan trọng hơn trăng đã đánh thức sự ngủ quên trong điều kiện sống của con người trong xã hội hiện tại. Trăng lãng du và con người lãng quên đã gặp nhau trong một phút tình cờ, người và trăng giờ đang trong tư thế đối diện đàm tâm:
” ngửa mặt lên nhìn mặt
Có cái gì rưng rưng”
Cảm xúc của con người ùa về là sự rưng rưng trong khóe mắt, kỉ niệm đẹp của một thời ùa về. Trăng chẳng nói gì cũng chẳng trách gì, sự im lặng của vầng trăng khiến cho người lính nghiêm khắc khẳng định lại mình, sự áy náy xót xa đã thức tỉnh lương tri con người. Trước sự sám hối của con người, vầng trăng một lần nữa như gợi lên bao cái mà con người tưởng như đã mất. Nhịp thơ hối hả dâng trào khi trăng trả lại cho người tất cả. Cái quý nhất mà nó trả lại là tình người,một tình người dào dạt:
” như là đồng là bể
như là sông là rừng”
Niềm hạnh phúc của con người như đang sống lại một giấc chiêm bao. Hai gương mặt đối diện nhau ở đây làm người đọc nhớ đến giây phút ” Mặt nhìn mặt càng thêm tươi” của tình yêu mới bén giữa Kim Trọng và Thúy Kiều. Tuy nhiên cái vô tư mà vầng trăng trả lại người lính ấy chỉ dám nhận về một nửa của sự vô tư. Nửa kia còn lại cho sự ăn năn dại dột của sự vô tình.
Vừa hàm xúc vừa trữ tình. Vầng trăng với vẻ đẹp viên mãn tròn vành vạnh. Đó là vẻ đẹp viên mãn và lặng lẽ, trăng lúc này thật bao dung độ lượng khiến con người phải giật mình sau những tháng ngày bị cuộn vào dòng chảy của cuộc sống đô thị.Cái ” giật mình” ấy như lời gửi rất kín đáo của nhà thơ: không nên sống vô tình, phải sắc son tình nghĩa với bạn bè đồng chí,hãy nhớ về một quá khứ gian khổ mà rất đỗi tự hào của dân tộc.
Bằng thể thơ năm chữ, nhờ bàn tay sáng tạo và hài hòa giọng thơ tâm tình mà thấm thía nhà thơ đã thầm lặng nêu một triết lí sống rất nhân văn cần thiết của con người. Bài thơ góp thêm một vầng trăng tâm tình bình dị trong tượng đài vầng trăng văn học hiện đại.
Cập nhật thông tin chi tiết về Tổng Ôn Kiến Thức Về Bài Thơ Ánh Trăng Của Nhà Thơ Nguyễn Duy trên website Bac.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!