Nghị quyết lãnh đạo là văn kiện chính trị trọng yếu của các cấp bộ đảng từ cơ sở đến Trung ương. Nội dung chủ yếu của nghị quyết lãnh đạo bao gồm: đánh giá tình hình, kết quả công tác lãnh đạo của chi uỷ, chi bộ, đảng bộ trong nhiệm kỳ, quý hoặc tháng trước; đánh giá tình hình, xác định phương hướng, nhiệm vụ lãnh đạo cho nhiệm kỳ, quý hoặc tháng tiếp theo; phân công nhiệm vụ và các giải pháp thực hiện công tác lãnh đạo.
Trong những năm qua, thực hiện sự chỉ đạo của Trung ương về nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, các cấp ủy, tổ chức đảng cơ sở đã tập trung nâng cao chất lượng công tác xây dựng nghị quyết lãnh đạo, tăng cường bám sát thực tiễn công tác,̀ đã tạo được những chuyển biến tích cực trong công tác xây dựng đảng ở cơ sở cũng như nâng cao chất lượng và mức độ hoàn thành nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị.
Tuy nhiên, trên thực tế vẫn còn không ít tổ chức cơ sở đảng, chi bộ yếu về năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, khả năng nhận thức, vận dụng, cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, luật pháp của Nhà nước và cấp ủy cấp trên vào thực tiễn nhiệm vụ còn hạn chế; chưa kịp thời phát hiện, giải quyết những vấn đề phức tạp xảy ra ở cơ sở; chưa có biện pháp hữu hiệu ngăn ngừa, phát hiện, đấu tranh và xử lí kịp thời những đảng viên vi phạm.
Nguyên nhân chủ yếu là, chưa chấp hành nghiêm các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, trong đó đặc biệt là khâu xây dựng nghị quyết lãnh đạo. Công tác kiểm tra đã cho thấy rằng, ở những chi bộ yếu kém, nội dung nghị quyết lãnh đạo rất nghèo nàn, thiếu nội dung; tính lãnh đạo, tính giáo dục, tính chiến đấu, tinh thần tự phê bình và phê bình yếu. Một số nghị quyết lãnh đạo của chi bộ còn dàn trải, chung chung, chưa xác định được vấn đề trọng tâm, trọng điểm cần lãnh đạo, thậm chí có nghị quyết lãnh đạo của chi bộ có nội dung tương tự như nghị quyết của cấp ủy cấp trên, hoặc có chi bộ ra nghị quyết lãnh đạo giống như sắp xếp lịch công tác cho cơ quan, đơn vị…
Nhằm tiếp tục kiện toàn và nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng, cũng như làm rõ hơn sự cần thiết phải nâng cao chất lượng xây dựng nghị quyết lãnh đạo của chi bộ, tác giả đưa ra một số ý kiến trao đổi cụ thể như sau:
1. Về công tác chuẩn bị.
Trong quá trình xây dựng dự thảo nội dung nghị quyết, chi ủy, trực tiếp là bí thư cần tiến hành tổ chức lấy ý kiến tham gia từ đảng viên, tổ đảng và các tổ chức quần chúng đối với công tác lãnh đạo của chi bộ để việc dự thảo nghị quyết sát tình hình thực tiễn. Trên cơ sở các ý kiến thu thập được, chi uỷ, bí thư chi bộ phải tiến hành phân tích, đánh giá một cách khách quan, khoa học để thấy rõ được những nguyên nhân mạnh, yếu trong công tác lãnh đạo. Đặc biệt là, phải thấy được những nguyên nhân của hạn chế, khuyết điểm, dự kiến các nhiệm vụ đột xuất và những vấn đề do thực tiễn đặt ra để có nội dung, biện pháp lãnh đạo kịp thời trong tháng tới. Các vấn đề đã được xác định phải được đưa vào dự thảo nghị quyết lãnh đạo một cách cụ thể, phản ánh đúng bản chất của vấn đề làm cơ sở cho việc phát triển nội dung xây dựng và đóng góp của chi uỷ và các đảng viên trong chi bộ. Công tác chuẩn bị nội dung dự thảo nghị quyết lãnh đạo của chi bộ phải được tiến hành trên cơ sở phát huy năng lực trí tuệ, vai trò, trách nhiệm của từng chi ủy viên, cán bộ chủ chốt phụ trách các ban, ngành, bộ phận và tổ chức quần chúng. Phải thông báo nội dung hội nghị chi bộ trước cho các tổ đảng, đảng viên để chuẩn bị ý kiến đóng góp vào dự thảo nghị quyết được chính xác, đầy đủ, có tính khả thi. Nội dung nghị quyết cần chuẩn bị ngắn gọn, cụ thể, rõ ràng, dễ nhớ, dễ thực hiện, dễ xây dựng chương trình, kế hoạch hành động; bám sát nhiệm vụ, chức năng của cơ quan, đơn vị để đánh giá và đề ra phương hướng, biện pháp thực hiện.
2. Những nội dung cơ bản của dự thảo nghị quyết.
* Về đặc điểm tình hình.
* Phần đánh giá kết quả lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ của tháng trước.
* Phần phương hướng, nội dung, biện pháp lãnh đạo trong tháng.
Trước khi triển khai các nội dung chính cần phải khái quát ngắn gọn những đặc điểm chi phối, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác lãnh đạo nhiệm vụ trong tháng tới của chi bộ như: những biến động về biên chế tổ chức, về lãnh đạo chỉ huy; tình hình thời tiết, khí hậu và các yếu tố khác có thể gây tác động tới nhiệm vụ của đơn vị; dự kiến các nhiệm vụ đột xuất có thể phát sinh… Việc xây dựng nội dung, phương hướng nhiệm vụ và biện pháp lãnh đạo cần phải căn cứ vào chương trình, kế hoạch công tác chung của đơn vị đã được xác định trước đó, kết quả thực hiện nhiệm vụ tháng trước, yêu cầu nhiệm vụ mới đặt ra và sự chỉ đạo của cấp ủy cấp trên, chi bộ. Nội dung và biện pháp lãnh đạo cần tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm và ưu tiên giải quyết triệt để các vấn đề bức xúc nổi cộm đang tồn tại. Sau khi xác định được nội dung cần tập trung lãnh đạo, dự thảo nghị quyết phải đề ra chỉ tiêu, yêu cầu và các biện pháp cụ thể. Về chỉ tiêu, yêu cầu: các chỉ tiêu, yêu cầu đặt ra phải sát thực tế, sát đối tượng và khả năng thực hiện của các tổ chức, cá nhân. Cần nêu cụ thể và nên lượng hóa bằng các số liệu, hoặc tỉ lệ (%) tiện cho việc giao nhiệm vụ và theo dõi kiểm tra, đánh giá, tổng kết. Về biện pháp thực hiện: phải được xây dựng một cách đồng bộ về chính trị tư tưởng, về công tác tổ chức, về hành chính, chính sách. Đặc biệt cần có giải pháp đột phá để giải quyết dứt điểm những khâu yếu, mặt yếu, tạo chuyển biến vững chắc trong cơ quan, đơn vị.
* Phân công tổ chức thực hiện nghị quyết.
Việc phân công tổ chức thực hiện nghị quyết phải rõ ràng, cụ thể, gắn với chức trách, nhiệm vụ, năng lực của từng tổ chức, cá nhân nhằm đạt hiệu quả cao trong thực tiễn. Chú ý phân công nhiệm vụ cho đảng viên là cán bộ chủ trì, các chi ủy viên, các trưởng ngành, trưởng bộ phận, đảng viên ở các vị trí trọng yếu. Việc phân công tổ chức thực hiện phải được đưa vào nội dung của dự thảo nghị quyết, làm cơ sở cho việc biểu dương, khen thưởng, kiểm điểm, quy trách nhiệm và đánh giá kết quả phấn đấu của tổ chức, cá nhân trong tháng và cuối năm được chính xác.
Ths. Cao Ngọc Hải (Tạp chí Xây dựng Đảng)